Tijdens het Vexpan Nationaal Parkeercongres op 10 oktober 2019 werd de intentieverklaring voor ontwikkeling van laadinfrastructuur in parkeergarages door het Ministerie voor Infrastructuur en Waterstaat en Vexpan ondertekend. Op 4 maart 2021 werd het uitgewerkte convenant door staatssecretaris Stientje van Veldhoven en André Wielaard, voorzitter van Vexpan ondertekend.

In het convenant is afgesproken dat het ministerie en Vexpan zich gezamenlijk inzetten voor voldoende laadinfrastructuur in parkeergarages, zowel kwantitatief als kwalitatief. In 2025 zal 5 procent van alle plekken in parkeergarages voorzien moeten zijn van laadinfrastructuur en in 2030 gemiddeld 10 procent.

Daartoe zal kennis worden verzameld en verspreid naar alle stakeholders op gebied van technische ontwikkelingen en brandveiligheid. Waar nodig zullen regelgevingen aangepast worden om deze ontwikkeling zoveel mogelijk te ondersteunen en voldoende capaciteit te kunnen bieden.

Bij de transitie van fossiel naar elektrisch vervoer zijn veel partijen betrokken, maar uiteindelijk is volgens staatssecretaris Stientje van Veldhoven het vertrouwen van de consument doorslaggevend voor de beslissing om over te gaan naar elektrisch: “Kan ik wel laden waar en wanneer ik het nodig heb?” Om het vertrouwen te winnen mogen straks er geen witte vlekken in de laadinfrastructuur meer zijn.

André Wielaard, voorzitter Vexpan, ziet de laadinfrastructuur in de parkeergarages als kernwaarde in de rol van parkeergarages bij de transitie van fossiele naar elektrische mobiliteit en het streven van veel gemeenten om parkeren op straat te reduceren en meer gebruik te maken van garageparkeren, om zo de kwaliteit van de openbare ruimte te verbeteren.

Situatie in Noorwegen

Als schets van wat ons in de toekomst te wachten staat, schetste Sveinung Kvalø, van de Noorse associatie van elektrische rijders (85.000 leden), na de ondertekening de stand van zaken in zijn land. Noorwegen vervult een pioniersrol als het gaat om elektrische mobiliteit. Het aandeel elektrische auto’s (volledig elektrisch en plug-in hybride) in het totale autopark was eind 2020 in Noorwegen 17,5 procent van het totale personenautopark, ten opzichte van 3,3 procent in Nederland. In de verkoop van nieuwe auto’s in 2020 vormden deze categorieën in Nederland 25 procent van het totaal en in Noorwegen bijna 75 procent! Daar raken over een paar jaar traditioneel aangedreven auto’s op hun retour en er wordt al schertsend gesproken over “ouderwetse fossiele auto’s”.

Financiële en politieke ondersteuning

Al vanaf 1990 zijn er in Noorwegen stimulerende maatregelen voor elektrische auto’s: geen aankoopbelasting (1990), geen tolheffing op snelwegen (1996), gratis parkeren in openbare ruimte (1998), belastingreductie op leaseauto’s (1999), vrijstelling van btw (2001), gebruikmaken van busbanen (2005). Een deel van deze maatregelen komen ons in Nederland ook bekend voor.

Deze maatregelen leidden tot 2008 niet tot significante aantallen elektrische auto’s op de weg. De doorbraak kwam pas vanaf 2009 toen er meerdere modellen op de markt kwamen met redelijke reikwijdte. Ook in Noorwegen is men inmiddels tot de overtuiging gekomen dat de technische ontwikkeling cruciaal is voor ontwikkeling van de markt: betere batterijen leveren meer reikwijdte tegen lagere prijzen. Daarmee komt de aanschaf van elektrische auto’s ook voor particuliere gebruikers binnen bereik. Waarschijnlijk heeft de zichtbaarheid van het gratis parkeren van elektrische auto’s, vrijstelling van tol op snelwegen en het gebruik van busbanen wel bijgedragen aan de snellere marktontwikkeling van deze elektrische auto’s in Noorwegen.

In de eerste jaren werden elektrische auto’s vooral als tweede auto in het huishouden gezien, in 2020 waren echter 45 procent van alle elektrische auto’s de enige auto in het huishouden. In de loop van 2021 is in Noorwegen één op de vijf personenauto’s op de weg elektrisch (merendeels volledig elektrisch). Dan wordt het tijd voor heroverweging van het stimuleringsbeleid. Dergelijke aantallen elektrische auto’s op de busbanen verstoren de doorstroming van het openbaar vervoer (bv prioriteit bij verkeerslichten). Ook wordt belastingvrijstelling heroverwogen omdat er een te groot gat in de belastingopbrengst ontstaat: als elektrische auto’s 50 procent van het normale tarief gaan betalen en de overige auto’s 10 procent extra belasting, blijf je ongeveer budgetneutraal en blijft er toch een stimulans voor elektrische auto’s.

Veiligheid van elektrische auto’s

Net als in Nederland is er ook in Noorwegen sterke discussie over de brandveiligheid van elektrische auto’s in parkeergarages. Aanleiding was een grote brand in de parkeergarage bij de luchthaven van Stavanger in januari 2020, waarbij enkele honderden auto’s ernstig werden beschadigd van de totaal 1600 geparkeerde auto’s. In de media werd op basis van een eerste, nog niet geverifieerde, ooggetuigenverklaring bij de politie onmiddellijk gewezen naar elektrische auto’s als oorzaak van de brand en de gevolgschade. Ook verzekeraars sprongen er onmiddellijk bovenop.

Na onderzoek door RISE, de nationale Noorse brandveiligheidsautoriteit, bleek dat een 15 jaar oude Opel Zafira diesel als eerste in brand was geraakt. Uit het onderzoek bleek bovendien dat elektrische auto’s geen sterkere rol hadden gespeeld in de doorgifte van de brand dan auto’s met benzine- of dieselmotoren.

Het bleek echter lastig om de gevormde meningen bij media en instanties met onderzoeksgegevens terug te dringen. Op basis hiervan is Noorwegen, als ‘frontrunner’ in elektrische mobiliteit, internationale samenwerking gestart om onderzoeksresultaten van brandincidenten in parkeergarages bij elkaar te brengen en van elkaar te leren.

Laadinfrastructuur

De situatie rond de laadinfrastructuur is voor de Noorse en Nederlandse situatie lastig te vergelijken door de sociografische verschillen, vooral de bevolkingsdichtheid. 95 procent van de Noorse bezitters van elektrische auto’s heeft een eigen parkeerplek bij huis en 78 procent van alle laadactiviteiten vindt aan huis plaats. 9 procent van alle laadactiviteiten gaan via snelladers en de overige 13 procent zijn bij normale laders in de publieke ruimte of bij de werkplek. Snelladen wordt door 84 procent van de berijders wel eens gebruikt, vooral bij langere ritten buiten de eigen regio. Kosten per kilowattuur variëren van 0,20 euro bij eigen voorzieningen tot 1,00 euro bij sommige snelladers, mede afhankelijk van abonnementsvorm en betaalwijze.

Er is een nationaal plan gerealiseerd om langs het complete nationale wegennet (7500 km) op elke 50 kilometer een snellader beschikbaar te hebben. Daarnaast is het streven om in de steden meer laadfaciliteiten in parkeergarages dan op straat te realiseren, in verband met sneeuwsituaties in de winter. Dit gaat gepaard met regelgeving voor de veilige aanleg van laadvoorzieningen, ook voor private garages (bv onder stedelijke woon- en kantoorgebouwen). Daarbij wordt ook op de private voorzieningen toezicht uitgeoefend om de veiligheid te handhaven.

Wat betreft de standaardrichtlijn van een publieke laadplaats per tien elektrische auto’s wordt nuancering aanbevolen voor drie soorten laadbehoeftes:

• Laden bij de woonplek: in publieke voorzieningen voor bewoners zonder eigen parkeer/laadplek
• Laden bij de bestemming: zoals bij de werkplek, hotels, winkelcentra etc.
• Snelladen: meestal onderweg op langere reizen maar ook voor incidentele behoefte om snel bij te vullen.

Over de invulling van deze ‘laadnormen’naast de traditionele parkeernormen is helaas tot op heden nog geen uitsluitsel.

Terugblik

Heb je de ondertekening en/of de presentatie ’25 jaar ervaring met elektrisch rijden/laden; Wat kan Nederland hier van leren?’ gemist? Je kunt het hier terugkijken: