Hoe duurzaam is een parkeergarage? Parkeren essentieel voor gebiedsontwikkeling

Enerzijds willen we verduurzamen en vergroenen, anderzijds zal er met de komst van meer woningen ook meer parkeerruimte nodig zijn. Er zullen keuzes gemaakt moeten worden in de verdeling van de binnenstedelijke ruimte.

Van de redactie Vexpansie. Dit artikel verscheen eerder in Vexpansie 2022-4 |Tekst: Erwin Zantman

Er ligt een enorme woningbouwopgave in het verschiet voor nu en in de toekomst. Deze wordt vooral binnenstedelijk opgelost. Dat houdt in dat ook de binnenstedelijke mobiliteit fors gaat toenemen. En zonder flankerende maatregelen zal ook het aantal parkeerplaatsen stevig groeien. Tegelijkertijd leeft overal de ambitie om (centra van) steden te verduurzamen en te vergroenen, ruim baan te maken voor fiets en voetganger en voor meer en betere verblijfsruimte en speelplekken. Dat houdt in dat er keuzes gemaakt moeten worden in de verdeling van de binnenstedelijke ruimte.

Parkeren essentieel voor gebiedsontwikkeling

In veel beleidsdocumenten, vooral voor centra, zie je dan de term mobiliteitstransitie opduiken. Stimuleren van fietsgebruik, openbaar vervoer, deelauto’s en andere vormen van deelmobiliteit, waarmee lagere parkeernormen gerechtvaardigd worden. Toch zie je dat de auto een onmisbaar aandeel in de mobiliteitsbehoefte blijft hebben.

Als voorbeeld het centrum van Nieuwegein (City), waar meer dan 2.100 woningen worden bijgebouwd de komende jaren. Het centrumgebied zelf kent een omvang van 240.000 m2.

Uitgaande van al sterk gereduceerde parkeernormen van 0,8 per woning voor huidige projecten en 0,4 voor toekomstige is in 2030 een oppervlakte nodig voor de benodigde parkeerplaatsen voor het gehele centrum van 130.000 m2. Om de stedenbouwkundige en duurzaamheidsdoelstellingen in City te kunnen realiseren is het dan ook niet verwonderlijk dat een deel van de parkeeroplossing net buiten het centrum in een parkeergarage wordt gerealiseerd. Door de (gedoseerde) bouw van parkeergarages op strategische locaties

kan sturing worden gegeven aan de mobiliteitsdoelstellingen en daarmee ook aan de duurzaamheidsdoelstellingen van steden. De parkeergarages krijgen op die manier een

regulerend vermogen voor de gewenste

mobiliteitsbewegingen en dragen bij aan de mobiliteitstransitie.

Trend: Duurzame en groene parkeergarages

In het complexe spel van de binnenstedelijke, ruimtelijke ontwikkelingen draagt het inperken van de benodigde ruimte voor de toenemende parkeerbehoefte bij aan het realiseren van de stedenbouwkundige en duurzaamheidsdoelstellingen.

De laatste jaren zie je steeds vaker dat ook aan de bouw van parkeergarages zelf eigen duurzaamheidsdoelstellingen worden meegegeven. Ook het gebouw zelf wordt verduurzaamd: groen in de gevel, zonnepanelen en waterretentie op het dak, circulaire bouwmethodes. En nog verdergaand voorbereid op het huisvesten van andere functies als blijkt dat in de toekomst er nog minder parkeerruimte nodig is of zelfs het kunnen demonteren van het gehele gebouw, waardoor het verplaatst dan wel in delen hergebruikt kan worden. Ook het parkeergaragegebouw zelf draagt dan bij aan klimaatdoelstellingen, natuurinclusiviteit en biodiversiteit. Door toepassing van zonnepanelen kunnen (bovengrondse) parkeergarages energieneutraal of zelfs energiepositief worden gebouwd. Ook is het mogelijk waterberging op het dak of het bijbehorende terrein mee te nemen. Het water kan dan worden hergebruikt voor de bewatering van het groen of worden omgezet in grijs water, geschikt voor sommige schoonmaakdoeleinden of toiletspoeling.

Op die manier kunnen parkeergarages wezenlijke bijdrages leveren aan de binnenstedelijke biodiversiteit, het bestrijden van hittestress, opslag en hergebruik van water. De parkeergarage zelf is naast parkeergebouw ook een duurzaamheidsmachine.

Niet bouwen het meest duurzaam?

In veel discussies wordt opgemerkt dat het niet bouwen van de parkeergarage het meest duurzaam is. Een opmerking die slim lijkt, maar net niet doordacht genoeg is. Het niet bouwen houdt niet in dat daarmee de mobiliteitsvraag in het omliggende gebied wijzigt. Daar worden vaak al zeer lage parkeernormen toegepast, maar door de enorme toename van het aantal woningen groeit de parkeervraag toch. Bouw je de parkeergarage niet, dan houdt dat niet vanzelfsprekend in dat er minder auto’s komen. Zonder parkeergarage is de kans groot dat de auto’s dan geparkeerd worden in wijken waar geen betaald

parkeren is. En dat leidt tot overlast. Je maakt het parkeervraagstuk dan juist onbeheersbaar. Het strategisch positioneren van parkeervoorzieningen zorgt voor een efficiënt gebruik op de gewenste plek. Juist daardoor help je het mobiliteitsvraagstuk beheersbaar te maken en te houden.

Dat het niet bouwen van parkeergarages het meest duurzaam is, is echt een misvatting. Door geen gevangenissen te bouwen verdwijnt ook de misdaad niet.

De mobiliteitsproblematiek verdwijnt ook niet door geen parkeergarages te bouwen. Op de juiste manier ingezet en duurzaam gebouwd is een parkeergarage een uiterst effectieve, duurzame oplossing.

Erwin Zantman, Adviesbureau Zantman, ruimte en mobiliteit

Op de foto een voorbeeld Groene en Duurzame Parkeergarage Nieuwegein (ontwerpfase). Met dank aan wUrck architecten en Ballast Nedam Park en Connect.