De druk op de (binnenstedelijke) ruimte is veelal groot, zeker bij inbreidingsplannen. Mede omwille van de leefbaarheid en/of  duurzaamheidsambities kan een autoluwere omgeving worden beoogd met minder parkeerplaatsen. Dit vergt specifiek mobiliteits-/parkeerbeleid. Voorkomen moet worden dat het parkeren uitwijkt naar omliggende wijken/buurten. Met een goede onderbouwing kan aannemelijk worden gemaakt dat een vermindering van het aantal parkeerplaatsen niet tot overlast in de omgeving leidt.

Van de redactie Vexpansie / Tekst: Maaike de Wit

In de Utrechtse inbreilocatie aan de Omloop, is dergelijk beleid met minder parkeerplaatsen goed afgelopen. Het plan voorziet in de sloop van bijna 170 woningen voor nieuwbouw van bijna 300 sociale en middenhuurwoningen. Meer woningen dus. Om te bepalen hoeveel parkeerplaatsen er nodig zouden zijn, werd de parkeerbehoefte van de bestaande woningen gerelateerd aan de parkeerbehoefte van de nieuwbouw. Hierbij werd evenwel met twee maten gemeten, nu voor de bestaande bouw werd gerekend met het maximum van de bandbreedte qua parkeerbehoefte, maar voor de nieuwbouw met het minimum van de bandbreedte. Ter onderbouwing hiervan wees de gemeente op de verwachting dat in de toekomst het autobezit zal gaan afnemen. De Afdeling ging hierin mee, waarbij opvalt dat deze toekomstige ontwikkelingen niet onderbouwd lijken te zijn. Dat binnen de bandbreedte uit het gemeentelijk beleid wordt gebleven, lijkt hierbij van belang. De Afdeling:

‘10.1.  De Afdeling neemt in ogenschouw dat de raad ter zitting toegelicht heeft dat de bestuurlijke wens bestaat het autogebruik in het binnenstedelijke gebied te verminderen, waardoor de leefbaarheid van het gebied wordt bevorderd. Ook heeft de raad ter zitting toegelicht dat voor een gedeelte van het aan de orde zijnde gebied betaald parkeren geldt en de verwachting is dat in de toekomst het autobezit in de binnenstad door allerlei alternatieve vervoersmogelijkheden zal afnemen. Gelet op deze toelichting ziet de Afdeling geen aanleiding dat de benadering waarbij bij de te slopen woningen wordt uitgegaan van het maximum van de bandbreedte, terwijl bij de nieuwe woningen van het minimum va de bandbreedte wordt uitgegaan niet door de raad bij de vaststelling van het bestemmingsplan toegepast zou mogen worden. Daarbij is nog van belang dat binnen de betrokken bandbreedte wordt gebleven. 

Nieuwegein

Anders dan in Utrecht, ging het in buurtgemeente Nieuwegein mis met het beoogde autoluw maken van de binnenstad. Relevant hierbij is dat de gemeente (fors) had afgeweken van de parkeernormen uit haar eigen belang zonder dat dit volgens de Afdeling voldoende is onderbouwd. De Afdeling:

19.3.  Het bestemmingsplan maakt de bouw van ongeveer 1370 woningen mogelijk.

19.4.  Uit de Nota Parkeernormen 2011-2015 volgt dat voor gestapelde woningen zonder parkeren op eigen terrein binnen de categorie “Wonen” in het Centrum een parkeernorm geldt van 1,2 tot 1,25 parkeerplaatsen per woning. Er kan een parkeernorm van 1,0 parkeerplaats per woning worden toegepast, als uit een mobiliteitstoets blijkt dat die norm toelaatbaar is. Het Koersdocument 2020-2025 biedt de mogelijkheid om in een bestemmingsplan van de normen in de Nota Parkeernormen 2011-2015 af te wijken. De raad heeft gebruik gemaakt van die mogelijkheid om een lagere norm toe te passen dan de norm die in de Parkeernota 2011-2015 staat. Anders dan de raad stelt, is in de planregels geen parkeernorm van 0,5 per woning, maar een van (0,25 + 0,05 +0,1=) 0,4 per woning opgenomen. Dat is verlaging met meer dan de helft ten opzichte van de parkeerplaatsen die volgens de vrijstellingsnorm uit de Nota Parkeernormen 2011-2015 nodig zouden zijn. Bij dit bestemmingsplan gaat dat, wanneer uit wordt gegaan van een maximumaantal van 1370 woningen, om ongeveer 822 parkeerplaatsen minder. Anders dan de raad stelt, is voor deze parkeernorm niet aangesloten bij de “Gebiedsopgave 2019”, omdat daaruit in ieder geval volgt dat de parkeernorm minimaal 0,5 per woning is. De Afdeling is van oordeel dat de raad ook met verwijzing naar de Mobiliteitstoets 2017, de Actualisatietoets 2020 en de Mobiliteitsvisie Nieuwegein 2030 niet voldoende heeft gemotiveerd dat er in dit geval volstaan kan worden met een parkeernorm van 0,4 per woning. Uit deze stukken volgt het beleidsvoornemen van de raad om auto’s te weren uit het plangebied. Niet duidelijk is of alleen sprake is van een beleidsvoornemen, of dat dit beleidsvoornemen ook is onderbouwd met feiten die dit voornemen kunnen dragen. Het besluit is daarom in zoverre in strijd met het zorgvuldigheidsbeginsel en het motiveringsbeginsel.

Praktijk

Uit beide uitspraken blijkt opnieuw het belang van een goede onderbouwing. Als de wens bestaat om de auto minder te faciliteren en in minder parkeerplaatsen te voorzien, dan kan dat in een bestemmingsplan worden verankerd op voorwaarde dat dit in overeenstemming is met geldend beleid dan wel een goede onderbouwing van een afwijking daarvan.

Maaike de Wit, advocaat partner Straatman Koster Advocaten