Waar parkeer je jouw mobiliteitshub?

Hub is een modewoord geworden. In het landschap van gebiedsontwikkeling, energietransitie en mobiliteit, zijn er verschillende “hubs” of centrale knooppunten. Deze variëren sterk afhankelijk van de context en regio. We hebben mobiliteitshubs, parkeerhubs (in de volksmond gewoon nog een station en parkeergarages) en dan ook nog de energiehubs. Maar welke mogelijkheden heb je om een hub te creëren die waarde toevoegt aan jouw gemeente?

[ Van de redactie Vexpansie  |Tekst: Hidde van der Maas, Over Morgen]

Voordat je begint aan het creëren van een hub moet je nadenken over het waarom van jouw hub. We gaan hier wat dieper in op mobiliteitshubs in gebiedsontwikkeling. Deze hubs zijn een plek waar verschillende (duurzame) verkeersstromen samenkomen die gecombineerd kunnen worden met algemene voorzieningen.

Een mobiliteitshub kan vele voordelen aan een gemeente brengen. Denk daarbij aan het efficiënt indelen van de openbare ruimte, het creëren van parkeervoorzieningen, een goede infrastructuur, maar ook energievoorziening. Een van de redenen voor het creëren van een mobiliteitshub is om het aantal verkeersbewegingen te verminderen. Door de concentratie van voertuigen op één locatie concentreer je de voertuigen op een plek. Indirect leidt dit tot een schonere lucht en een veilige en meer groene leefomgeving. Daarnaast brengt een hub een impuls in de gebiedsontwikkeling. Door de parkeervraag op te lossen, verminder je het gebruik van individuele parkeerplekken waardoor ruimte ontstaat. Ook zijn parkeer- en mobiliteitshubs bij uitstek geschikt voor het samenbrengen van verschillende functies. Denk hierbij bijvoorbeeld wijk- of stadshub, maar ook aan het maken van een regiohub (transferium of overstaplocatie). Een goed voorbeeld hiervoor kan je bijvoorbeeld vinden in de Wegwijzer Mobiliteitshubs van MRA-platform Smart Mobility.

Wat zijn de mogelijkheden voor een hub?
Nu je weet waarom je een mobiliteitshub wilt creëren is het tijd om te kijken naar de verschillende mogelijkheden. Afhankelijk van het stedenbouwkundigplan en beleid kun je de hub op verschillende manieren inrichten. Bijvoorbeeld door het samenbrengen van openbaar vervoer en elektrisch (deel)vervoer, fietsplekken, parkeergelegenheid die gecombineerd kunnen worden met een combinatie van andere voorzieningen als afvalinzameling, logistiek en zelfs horeca of een elektrisch deelpunt of energievoorziening.

Je hebt verschillende typeringen en schaalniveaus, afhankelijk van doelgroep, locatie en functie. Hierbij kun je denken aan het parkeren op afstand, elektrisch laden of het toevoegen van deelmobiliteit.

Hoe ga je te werk
Vooraf is het handig om te bekijken wat de verschillende mogelijkheden zijn. Onze verkenning richt zich op de specifieke mogelijkheden en beperkingen van een bepaald gebied. We bekijken welke plekken kansrijk zijn door te starten met een analyse en inzicht in kaders te verwerven. Hierbij kijken we naar het huidige beleid (van de regio), doen een gebiedsanalyse en laten burgers participeren door onderzoek te doen naar (toekomstige) inwoners.

Met die context kan je verder, daar worden we graag zo vroeg mogelijk in meegenomen vanuit gebiedsontwikkeling perspectief. Het helpt ons dat we de capaciteit hebben om met stedenbouwers aan tafel te zitten, om (duurzame) mobiliteit vanaf ontwerp al te borgen. Wat we ook wel Mobility by Design noemen. Op deze wijze werk je toe naar een breder mobiliteitsconcept, bijvoorbeeld aan de hand van ThAMES sequentie , (vergelijkbaar met STOMP) als basis voor het benaderen van mobiliteit in nieuwe gebiedsontwikkelingen. Waar parkeer-/mobiliteitshubs een onderdeel van de puzzel zijn. Maar het is ook belangrijk om andere zaken mee te nemen. Denk hierbij aan flankerend (parkeer)beleid, thuiswerken, nabijheid van voorzieningen, OV, voet- en fietsinfrastructuur. Op deze wijze schets je een totaalbeeld van de mogelijkheden, kansen, behoeften en kaders van een mobiliteitshub in jouw gemeente of regio.

Uiteindelijk werk je van parkeerbalans naar een evenwichtige mobiliteitsbalans. Zo geeft de mobiliteitsbalans inzicht in de effecten van maatregelen op het gebied van duurzame mobiliteit en de bijbehorende mobiliteitsbehoefte, de parkeerbalans en eventueel completerend aanbod van deelmobiliteit. Je wilt uiteindelijk voor beleidsmakers inzicht bieden in de mate waarin wordt afgeweken van vigerend beleid. Daarmee is de mobiliteitsbalans het sluitstuk van het mobiliteitsplan, waarin aanbod en vraag van mobiliteit samen komen.

Welke mensen heb je nodig voor realisatie?
In de basis krijg je het alleen gerealiseerd als alle partijen iets te winnen hebben en het kostenplaatje meegenomen wordt. Dan hebben we het over de gemeenten/provincie, ontwikkelaar, exploitant, en bewoners die graag horen wat er voor hen te halen valt binnen dit concept. Wij zien de volgende succesfactoren van nieuwe Mobiliteitsconcepten als leidend:

(Klik op de foto voor de uitvergroting)

Onze aanpak werkt naar een Governance & Organisatie toe, waar we de rollen verdelen van beleid, eigendom, exploitatie en beheer in kaart brengen. De manier erop kan enorm verschillen (traditioneel aan de markt overlaten, publiek-private samenwerkingen, etc.), maar uiteindelijk valt en staat het met wat is de ambitie en hoever zijn we bereid daarvoor te gaan.

Een voorbeeld van hoe we dit gerealiseerd (en de lessen die we geleerd) hebben in Utrecht voor de Merwede Kanaalzone, Hoofddorp voor of Amsterdam voor het Strandeiland, zal worden besproken in een volgend artikel.

Meer informatie
Hidde van der Maas werkt als adviseur aan de thema’s duurzame gebiedsontwikkeling, duurzame mobiliteit en energietransitie. En is daarnaast thematrekker Gebiedsontwikkeling en hubs voor MRA-platform Smart Mobility. Vragen over dit proces of een keer koffie doen? Neem contact op met Hidde van der Maas.

> Wegwijzer Mobiliteitshub, MRA-platform Smart Mobility
> Thema Mobiliteitshubs, Vexpan
> Over Morgen