Open parkeerdata: een must

Het Servicehuis Parkeer- en Verblijfsrechten (SHPV) en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat ((IenW) hebben de handen ineengeslagen om parkeerdata beter te ontsluiten. Over vier jaar moet 95 procent van deze data als open data beschikbaar zijn.

[Dit artikel verscheen eerder in Vexpansie 2020-3 |Tekst Ties de Groot]

Parkeren in de (binnen)stad zorgt vaak voor behoorlijk wat zoekverkeer met tijdverlies, ergernis, verkeersonveilige situaties, onnodig gebruik van wegcapaciteit, belasting van het milieu en overlast voor de omgeving tot gevolg. Wanneer de automobilist op maat geïnformeerd wordt over locatie, actuele en te verwachten beschikbaarheid van parkeervoorzieningen en zaken als tarieven, openingstijden, eventuele aansluiting op het ov en dergelijke, dan kan, zo blijkt uit onderzoek, 5-20 procent van het zoekverkeer, en daarmee de overlast ervan worden voorkomen.

Betrouwbare informatie kan een belangrijk middel zijn om reizigers te stimuleren een optimale mix van vervoersmiddelen te kiezen. Bijvoorbeeld door te parkeren aan de rand van de stad als er een goede ov-verbinding is naar de eindbestemming.

Sleutelwoord in bovenstaande tekst is ‘betrouwbare informatie’. Betrouwbare informatie is noodzakelijk voor reizigers om de juiste keuzes te kunnen maken voor, tijdens en na de reis.

Tenslotte, en zeker niet de minst belangrijke reden: overheden zijn verantwoordelijk voor een maatschappelijk verantwoord gebruik van de openbare ruimte. Dat gebruik wordt steeds intensiever en de beleidsdoelen stapelen zich op: een combinatie van meer woningen, klimaatmaatregelen, een gewenste verbetering van de leefbaarheid en verkeersveiligheid zorgt ervoor dat de lat hoog wordt gelegd qua ambitie. Inmiddels geldt dan een goed georganiseerde en betrouwbare dataset als een randvoorwaarde om alle beleidsdoelen te bevorderen.

90 procent op orde in 2023

In de afgelopen periode zijn bestuurlijke besluiten genomen in relatie tot de Digitalisering van Overheden door middel van versnelde kwaliteitsborging en het inzetten op de digitale organisatie.

Binnen deze brede digitaliseringsopgave zal IenW samen met decentrale overheden de beschikbaarheid van publieke data op het gebied van mobiliteit verder optimaliseren. Hierin zijn 15 data-items aangemerkt als ‘Data Top 15’, waarvan zowel statische als dynamische parkeerdata deel uitmaken. De ambitie van deze opgave is om in 2023 in heel Nederland 90 procent van de publieke data op orde te hebben. Deze digitaliseringsopgave raakt ons allemaal. Iedere overheid en wegbeheerder kent een eigen veranderopgave om data duurzaam te kunnen ontsluiten. Dit vraagt naast een integrale aanpak binnen de eigen organisatie ook slim samenwerken met medeoverheden.

De uitdagingen zijn groot. De grote hoeveelheid stakeholders1, publieke- en private belangen en ICT-complexiteit vragen om gerichte samenwerking en coördinatie tussen alle overheidslagen. Landelijke informatiediensten vragen immers om data die op landelijke schaal van hoge kwaliteit is.

Het uiteindelijk resultaat moet zijn om betrouwbare data te leveren aan de twee tot drie miljoen weggebruikers die dagelijks informatiediensten gebruiken tijdens het reizen en ter ondersteuning van innovaties zoals Mobility as a Service (MaaS), enz. De digitalisering van mobiliteit past binnen een bredere Smart City ontwikkeling die steden de kans geeft om het hoofd te bieden aan uitdagingen rondom bijvoorbeeld congestie, vervuiling en ruimtebeslag.

Samenwerking SHPV en IenW

In november 2019 hebben het Service Huis Parkeer en Verblijfsrechten (SHPV) en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) een overeenkomst gesloten tijdens de Vakbeurs Mobiliteit in Houten. Maar eerder waren we gezamenlijk al begonnen met het ontsluiten van statische parkeergegevens van P+R locaties en carpoolplaatsen. Dan gaat het onder meer om de locatie van de parkeergelegenheid, de GPS-coördinaten van de ingang en het aantal plaatsen. Deze data verzamelen we en plaatsen we in het Nationaal Parkeer Register (NPR).” Het SHPV is de opdrachtgever voor het NPR. Het beheer van dit register ligt bij de RDW. Natuurlijk wordt in dit traject ook uitdrukkelijk aandacht besteed aan de security en privacy.

Data verzamelen is soms een proces van de lange adem. Om het proces te versnellen verzamelen wij zelf de statische data en controleren wij deze bij bronhouders en gemeenten. Inmiddels is alle data van de carpoolplaatsen en P+R locaties in kaart gebracht en geverifieerd bij de bronhouders. Nu zijn beide partijen bezig parkeerdata te verzamelen van parkeergarages en parkeerterreinen. Deze data worden op dezelfde manier verzameld en geverifieerd bij gemeenten en bronhouders. Eind van dit jaar hopen we alle data ontsloten te hebben.

Dynamische data

Parallel aan de statische data worden de pijlen ook gericht op dynamische data. Denk bij dynamische data bijvoorbeeld aan de borden langs de weg die aangeven hoeveel plekken er nog beschikbaar zijn in een parkeergarage. De kwaliteit van parkeerdata is van groot belang. Om die te kunnen borgen werken we zoveel mogelijk met machine-tot-machine koppelingen. Handmatig invoeren van data proberen we zoveel mogelijk te vermijden, omdat de foutkans daarbij groter is.

Voor on-street parkeren is inmiddels zo’n 95 procent van de parkeerdata ontsloten. Dat heeft er mee te maken dat deze data al een aantal jaren beschikbaar is via het NPR, (Ties de Groot was tot 1 mei 2020 in dienst van het SHPV, red.). We benaderen ook gemeenten die niet zijn aangesloten bij het SHPV. Bij off-street parkeren hebben we inmiddels zo’n 75 procent van alle statische data verzameld en zo’n 45 procent van de dynamische data. Niet alle faciliteiten leveren dynamische data. Voor parkeergarages of -terreinen in bijvoorbeeld woonwijken is het beschikbaar stellen van dynamische data niet altijd aan de orde.

Onderdeel van de samenwerking met IenW is dat SHPV gemeenten actief ondersteunt bij het inwinnen, beheren en ontsluiten van parkeerdata als open data. Al 101 van de ongeveer 120 gemeenten die mobiel betalen faciliteren, maken gebruik van de diensten van het SHPV. Gemeenten die niet bij SHPV zijn aangesloten, benaderen we via verschillende communicatiekanalen. Bijvoorbeeld via de Regionale Data Teams die nu worden ingericht, waarin binnen landelijke regio’s wordt samengewerkt aan één nationale Digitale Agenda.

De open parkeerdata wordt centraal verzameld en op een uniforme wijze gepubliceerd ten behoeve van afnemers zoals reis- en navigatie-apps en MaaS-dienstverleners. De data zijn belangrijk bij het vinden van de dichtstbijzijnde beschikbare parkeergelegenheid. Verschillende partijen vertalen onderliggende data tot producten (apps) die voor iedereen beschikbaar zijn. Wij stellen de data beschikbaar, toepassing ervan laten we aan de markt. We hebben ook een website in het leven geroepen waar we alle informatie voor bronhouders, afnemers en MaaS-dienstverleners bijeen brengen. Op www.parkeerdataplatform.nl kun je terecht voor zowel achtergrond als ondersteunende informatie

Naar verwachting zal eind 2020 de parkeerdata van bij het SHPV aangesloten gemeenten op het gewenste kwaliteitsniveau zijn gebracht en is tevens het kwaliteitsbeheer geborgd. Kortom, de basis is dan op orde.

Effecten

Bovenstaande acties hebben de volgende, beoogde effecten:

• De betrouwbaarheid van reisadviezen van navigatiediensten wordt verhoogd;
• Er wordt een bijdrage geleverd aan het terugdringen van zoekverkeer en daarmee ook een reductie van uitstoot;
• Overheden krijgen beter zicht op actueel ruimtegebruik en gebiedsbezoek en kunnen dit gebruiken bij hun beleidsontwikkeling;
• MaaS-dienstverleners kunnen parkeeroplossingen opnemen in hun dienstverlening om zo te komen tot ‘deur-tot-deur’ adviezen.

Voor meer informatie: t.degroot@tedege.nl

Ties de Groot, Projectmanager Open

Parkeerdata , Ministerie van IenW

Voetnoot:

1 Onder Stakeholders wordt verstaan de publieke en private bronhouders, de afnemers, de PMS- en PRIS-leveranciers, de RDW en de centrale en decentrale overheden

Fotobijschrift:

Op de Vakbeurs Mobiliteit 2019 hebben Frans Backhuijs (links, voorzitter SHPV) en Jan-Bert Dijkstra (directeur Mobiliteit en Gebieden IenW) een samenwerkingsovereenkomst voor vijf  jaar getekend om het inwinnen, beheren en ontsluiten van open parkeerdata, met kwaliteitsborging, een extra impuls te geven