Maatwerk hard nodig bij logistieke centra

Hoewel de logistieke sector in Nederland in de afgelopen decennia veranderd is zijn de parkeer­kencijfers gelijk gebleven. Bij de ontwikkeling van logistieke functies is steeds vaker sprake van een parkeereis die niet meer aansluit bij de daadwerkelijke parkeerbehoefte. Een goede parkeeronderbouwing voor logistieke functies kan uitsluitend nog worden opgesteld door toepassen van maatwerk.

Van de redactie Vexpansie. Dit artikel verscheen eerder in Vexpansie 2022-4 |Tekst: Laurens Ebbers en Kevin Jansen

Nederland heeft in de logistieke sector op mondiaal niveau een sterke positie. Het is niet verwonderlijk dat het aantal distributiecentra in Nederland blijft groeien. Bij de ontwikkeling van logistieke functies lopen initiatiefnemers steeds vaker aan tegen het probleem van een parkeereis die niet meer aansluit bij de daadwerkelijke parkeerbehoefte. Door de grote oppervlakte van de distributiecentra zijn op basis van de parkeernormen snel grote aantallen parkeerplaatsen nodig. In de praktijk werken in deze nieuwe distributiecentra door innovaties en automatisering steeds minder mensen. Regelmatig laat de praktijk zien dat honderden parkeerplaatsen gerealiseerd moeten worden, voor een locatie waar hooguit enkele tientallen medewerkers werkzaam zijn.

Deze situatie is het gevolg van trends en gedateerde parkeernormen in de logistieke sector die leiden tot een veranderende

parkeerbehoefte. Het afgelopen decennium is de logistieke sector veranderd. De consumentenbehoeften en logistieke concepten zijn verschoven en verschillende trends, waaronder schaalvergroting, automatisering en innovatie hebben een hoge vlucht genomen. Afgezet tegen vloeroppervlak leidt dit tot minder personeel in distributiecentra. Iets wat uiteraard doorwerkt in de mobiliteitsbehoefte van bedrijven. Minder personeel leidt immers tot een lagere parkeerbehoefte.

Van kencijfers naar werkelijkheid

Onderdeel van de vergunningaanvraag is een parkeerkundige onderbouwing. Het gemeentelijk parkeerbeleid, en eventueel hierin opgenomen parkeernormen, vormen hiervoor het vertrekpunt. De huidige (algemene) kencijfers en parkeernormen volstaan vandaag de dag niet om te komen tot een passende parkeeronderbouwing. De daadwerkelijke parkeerbehoefte van een locatie ligt tegenwoordig lager dan de gemeentelijke parkeereis. Hierdoor wordt bij een ontwikkeling conform het beleid onnodig veel ruimte voor parkeren gereserveerd. Ruimte die ook voor andere doeleinden kan worden benut.

De parkeernormen uit gemeentelijk beleid zijn meestal gebaseerd op kencijfers van CROW. Wanneer het gemeentelijk beleid zelf niet voorziet in parkeernormen, dan wordt verwezen naar CROW-kencijfers. Deze kencijfers zijn een erkende bron en doorgaans een goede basis voor parkeervraagstukken. CROW heeft in 2021 haar meest recente parkeerkencijfers gepubliceerd (ASVV 2021). Cijfers voor de logistieke functies die hierin zijn opgenomen dateren uit 2012 (CROW 317)  en zijn zodoende niet meer representatief voor de huidige logistieke sector. Hoewel de logistieke sector in de afgelopen jaren is veranderd, zijn de parkeerkencijfers wel gelijk gebleven. De parkeereis op basis van CROW-kencijfers en parkeernormen, wijkt hierdoor steeds vaker af van de daadwerkelijke parkeerbehoefte.

Parkeerbehoefte

De parkeerbehoefte rondom distributiecentra komt voort uit vier doelgroepen: medewerkers in de warehouses, kantoorpersoneel, chauffeurs en bezoekers. De behoefte van deze doelgroepen is in de afgelopen jaren verschoven. De grootste verschuiving zit bij de medewerkers in de warehouses. Het aantal arbeidsplaatsen per oppervlakte is door de logistieke trends afgenomen. De parkeerkencijfers en –normen gaan uit van een bepaald aantal parkeerplaatsen per 100 m2 bvo. Achterliggend uitgangspunt bij de CROW-kencijfers, en hiermee ook in veel gemeentelijke parkeernormen, is een oppervlakte per arbeidsplaats van 30 – 50 m2 bvo. Uit onderzoek en referenties blijkt dat dit voor een zéér beperkt aantal distributiecentra een passend kencijfer is. In de praktijk zien we bij distributiecentra een gemiddeld oppervlakte van 250 – 500 m2 per arbeidsplaats; met uitschieters tot boven de 1.300 m2 per arbeidsplaats. Dit is een factor 20 verschil ten opzichte van CROW-uitgangspunten.

Maatwerk is nodig

We zien dat het aantal arbeidsplaatsen per oppervlakte is afgenomen. Daar staat tegenover dat bij distributiecentra door schaalvergroting in absolute aantallen meer medewerkers werkzaam zijn. Wel blijkt uit berekeningen dat de verhouding ‘parkeerplaats per arbeidsplaats’ in de tijd redelijk stabiel is gebleven. Aanvullend kunnen ook aspecten als ploegendiensten en mobiliteitsplannen de parkeerbehoefte verder beïnvloeden. Hier ontstaat noodzaak tot maatwerk voor het opstellen van een goede parkeerkundige onderbouwing.

Het toepassen van maatwerk heeft gevolgen voor de toekomstige situatie. Uit praktijkervaringen blijkt dat tot wel 75 procent minder parkeerplaatsen nodig zijn ten opzichte van de theoretische parkeerbehoefte. Wanneer de functie na verloop van tijd anders wordt ingevuld, bijvoorbeeld wanneer een nieuwe eindgebruiker een locatie betrekt, ontstaat een nieuwe parkeersituatie. Als gevolg hiervan kan de toekomstige parkeerbehoefte groter worden dan het aantal parkeerplaatsen dat wordt gerealiseerd in de huidige situatie; bijvoorbeeld door een ander type logistieke functie. Aanbevolen wordt om vanuit robuustheid in de plan- en ontwikkelfase rekening te houden met de mogelijkheid dat in een toekomstige situatie de parkeerbehoefte toeneemt. Hiermee kunnen toekomstige parkeerproblemen worden voorkomen. Problemen die kunnen leiden tot beperkingen voor verdere ontwikkeling of mogelijke toekomstige gebruikers van een locatie.

Gelukkig zijn er verschillende mogelijkheden om deze flexibiliteit of schaalbaarheid bij de planvorming van logistieke functies mee te nemen. Het advies is om maatwerk toe te passen bij de ontwikkeling van grootschalige logistieke centra en hierover tijdig in gesprek te gaan met alle betrokkenen. In plaats van gemeentelijke parkeernormen of CROW-kencijfers zijn de toekomstige gebruikers dan leidend. Op deze manier is een passende parkeeroplossing voor ieder logistiek plan mogelijk.

Kevin Jansen Adviseur logistiek en ruimte en Laurens Ebbers, Adviseur Parkeren en Locatieontwikkeling, beiden bij Goudappel BV

Meer informatie: Goudappel