Hoe een gestroomlijnde aanpak een complexe transitie in goede banen kan leiden

De wereld om ons heen verandert. Zo ook de kijk op parkeren. In veel steden zijn om die reden grote gemeentelijke transities naar digitale parkeerketens gaande. Dergelijke veranderingen staan of vallen met een gedegen ingericht proces. In ’s-Hertogenbosch werd zo’n solide route afgelegd onder begeleiding van adviesbureau Empaction.

[Dit artikel verscheen eerder in Vexpansie 2021-3. | Tekst: Monique Pluijm en Dirk Moorees]

Zoveel gemeenten, zoveel beweegredenen om de parkeerketen te digitaliseren. Een veelgehoorde reden: meer gebruiksgemak. Maar ook efficiëntere bedrijfsvoering voor gemeenten is een bekend motief. Net als het beter kunnen managen van stedelijke ambities op het gebied van bereikbaarheid en leefbaarheid, door de up-to-date data en feedback van het digitale instrumentarium. En uiteraard de mogelijkheid om flexibeler te kunnen opereren. Want met een digitale parkeerketen gaat de dienstverlening 24/7 door.

Van motieven tot implementatie
Zijn de motieven helder en inzichtelijk, pas dan is er ruimte voor de volgende stappen in het proces. Wat volgt is een periode waarin het project vorm krijgt. Afhankelijk van de omvang van de stad, het lokale parkeerbeleid en de mate van digitalisering wordt een plan van aanpak opgesteld. Dit aan de hand van een stappenplan dat Empaction in de loop der jaren en op basis van praktijkervaring bij meerdere steden bijgeschaafd en geperfectioneerd heeft.
Dat een goede procesvoorbereiding doorslaggevend is voor de uitkomst blijkt wel uit de Bossche parkeertransitie die wij samen met de gemeentelijke werkgroep mochten uitvoeren. Daar is recent stapsgewijs de gehele parkeerketen gedigitaliseerd. De motieven voor die transitie: optimalisatie van de dienstverlening, beter gebruik van de parkeercapaciteit, minder administratieve rompslomp voor bewoners en bedrijven en efficiëntere parkeerhandhaving. ’s-Hertogenbosch wilde daarnaast een einde maken aan oneigenlijk gebruik van de papieren bezoekerskaartjes en de daaruit voortvloeiende parkeeroverlast in de wijken. Wij zorgden voor een integraal traject.

’s-Hertogenbosch
Fase 1 in ’s-Hertogenbosch betrof de digitalisering van de parkeervergunningen en de introductie van het zogenoemde E-loket. Fase 2 bestond uit de volgende aspecten:
• uniformering parkeerregelingen;
• vervangen bezoekerskaarten door digitale regeling;
• invoeren kentekenparkeren in de parkeerautomaten;
• optimaliseren handhaving door inzet van een scanvoertuig.

Vergunningparkeren is een wezenlijk onderdeel van de Bossche ambitie op het gebied van duurzame mobiliteit. De bereikbaarheid en leefbaarheid in de woonwijken wordt er immers mee geborgd. In alle gereguleerde wijken zijn de parkeerregelingen dan ook gelijkgetrokken naar vergunningparkeren in combinatie met betaald parkeren. Functies in de wijk blijven zo bereikbaar voor bewoners, ondernemers en gebruikers. En vreemdparkeerders worden geweerd; daar zijn de betaaltijden en parkeertarieven op afgestemd.

Gefaseerde invoering
We kozen in ’s-Hertogenbosch bewust voor een tranchegewijze implementatie. Dit omdat wij weten dat je iets omvangrijks als dit projectplan niet in één keer over een stad kunt uitrollen. De timing gedurende het proces was cruciaal. Zo kun je geen parkeerautomaten in gebruik nemen als er enkel vergunninghoudersborden in de wijk staan. En alle inwoners dienen ingelicht te zijn alvorens je een nieuwe bezoekersregeling introduceert. Een puzzel die tot in detail voorbereid moet zijn, wil je ‘m goed kunnen leggen.

Zoals gebruikelijk binnen de Empaction-muren legden wij met de gemeentelijke collega’s deze puzzel al ver vooruit. Het maakte flexibiliteit mogelijk. Want waar we in eerste instantie vooral voor de techniek ingeschakeld waren, gaf onze voorbereiding ook ruimte om de wijzigingen op beleidsniveau gedegen voor te bereiden en door te voeren. Belangrijk onderdeel van onze aanpak was ook de organisatie van een reeks digitale info-avonden waarmee we samen met de gemeente alle wijken zijn ‘langsgegaan’. Om extra informatie te geven en om zorgen weg te nemen, onder andere over toenemende parkeerdruk door betaald parkeren. Met meer begrip over de situatie en minder onrust en weerstand tot gevolg.

Stand van zaken
Sinds medio juli is ’s-Hertogenbosch over op het nieuwe systeem. Alle gereguleerde wijken kennen inmiddels een fiscaal regime en de papieren bezoekerskaartjes zijn niet meer te verkrijgen. De parkeerautomaten en -software zijn vernieuwd en aangepast met kentekeninvoer. De scanauto voor parkeerhandhaving rijdt rond. Het bordenareaal is opgeschoond en aangepast op de nieuwe situatie. En diegenen die er bij het gebruik van de nieuwe digitale bezoekersregeling niet zelf uitkomen, kunnen voor een persoonlijke afspraak terecht bij de gemeentelijke medewerkers, die hiervoor getraind zijn.

Zodra parkeerbeleid vernieuwd is en het bijbehorende instrumentarium geïmplementeerd, zijn er echter nog twee belangrijk aspecten die aandacht behoeven. Als je voor een integrale aanpak gaat, tenminste. Dan is ook de organisatie van de nieuwe situatie van belang. De veranderde werkprocessen moeten we blijven monitoren en aanscherpen, indien nodig, om zo de beoogde efficiëntere manier van werken daadwerkelijk te bereiken. Vanuit aandacht en zorg voor de omgeving en voor langetermijnervaringen en gelegenheid om zo nodig bij te sturen richting optimaal resultaat.

Van A tot Z
De transitie in ’s-Hertogenbosch is voor ons, maar zeker ook voor de gemeente zelf een veelomvattend en intensief traject. Maar door vooruit te denken en structuur aan te brengen, bereikten we integraliteit. De gehanteerde aanpak heeft ons ook nu weer in staat gesteld om een complex project van A tot Z te begeleiden. En onze opdracht tot een goed einde te brengen. Voor gemeente, inwoners en de mobiliteit in haar algemeenheid.

> Tekst: Monique Pluijm en Dirk Moorees, adviseurs parkeren en deelmobiliteit bij Empaction