De wondere wereld van parkeerdata

Als het over data gaat, worden we al snel een beetje hebberig: doe ons alles maar! Niet zo vreemd, want data heeft een grote maatschappelijke en economische waarde. Maar zoals bij elke waardevolle verzameling draait alles om selectie en conservering. Welke data verzamelen we, met welk doel, en hoe bewaren we die? Dit is het eerste artikel in een reeks. 

Van de redactie Vexpansie | Tekst: Eefke Verheij, Communitymanager parkeren en mobiliteitshubs bij het Nationaal Toegangspunt Mobiliteitsdata

De parkeerwereld is sterk geautomatiseerd. We gebruiken apps om slagbomen te openen, kentekens aan te melden en parkeerkosten te betalen. Ook de handhaving gebeurt op steeds meer plekken digitaal. Voor al deze processen is data nodig, hoe weet een app anders wanneer en hoeveel je moet betalen? Tegelijkertijd levert digitaal parkeren waardevolle inzichten op, bijvoorbeeld over de bezettingsgraad van parkeerplaatsen. Met zoveel publieke en private parkeerbeheerders in Nederland is het echter een uitdaging om al die data goed bij elkaar te brengen. Gelukkig kom je met samenwerking een heel eind.

NPR
Samenwerking staat al jaren centraal binnen de parkeerautomatisering. Het Nationaal Parkeer Register (NPR), inmiddels bijna vijftien jaar oud, helpt gemeenten bij de digitale registratie van parkeerrechten en de handhaving op betaald en vergunningparkeren. Waarom het wiel zelf uitvinden als het samen beter kan? Een groot voordeel van het NPR is de ruime hoeveelheid data over parkeerzones, tarieven en venstertijden. Je zou bijna zeggen: niets meer aan doen. Maar hoe waardevol het NPR ook is, het kan altijd beter, en volgens Europese wet- en regelgeving moet dat ook.

ITS-richtlijn
Sinds 2010 geldt in Europa de ITS-richtlijn, die het gebruik van ‘Intelligent Transport Systems’ stimuleert en reguleert. De richtlijn moet bijdragen aan verkeersveiligheid, duurzame mobiliteit en interoperabiliteit. Lidstaten zijn verplicht een ‘National Access Point’ in te richten voor mobiliteitsdata. In Nederland is dat het Nationaal Toegangspunt Mobiliteitsdata (NTM).

NTM
Het NTM maakt mobiliteitsdata centraal bekend, beschikbaar, bruikbaar en betrouwbaar. Dat gebeurt onder andere via het Register Mobiliteitsdata, waarin overheden en marktpartijen datasets publiceren. Het register is openbaar en bevat beschrijvingen en verwijzingen naar uiteenlopende datasets, van actuele OV-informatie tot maximumsnelheden en wegkenmerken. Natuurlijk staat ook het NPR hierin vermeld. Daarnaast werkt het NTM aan standaardisatie en het verbeteren van datakwaliteit.

DSM
Het is belangrijk te benadrukken dat het NTM een neutrale partij is. Het beheert dus zelf geen datasets, maar verbindt aanbieders en gebruikers van data en werkt binnen het Digitaal Stelsel Mobiliteitsdata (DSM) aan een stabiel datalandschap. In het DSM trekken overheden en marktpartijen samen op om mobiliteitsdata op orde te brengen en te houden, van reisinformatie tot data voor beleid en beheer. De kracht van het DSM zit in gezamenlijke afspraken, borging van resultaten en het voorkomen van dubbel werk. Daarbij wordt steeds gekeken naar ontwikkelingen in Europa, zodat Nederland goed aansluit op de Europese regelgeving.

MMTIS-verordening
De ambities en verplichtingen uit de ITS-richtlijn zijn verder uitgewerkt in diverse verordeningen. Parkeerdata valt onder de MMTIS-verordening (Multimodal Travel Information Services). Die verplicht parkeerbeheerders om data te delen over parkeerlocaties, tarieven en betaalmethoden, en vanaf 2026 ook real-time beschikbaarheid. Een deel daarvan staat al in het NPR, maar vooral gegevens over off-street parkeerlocaties en P+R-voorzieningen ontbreken nog. Moeten beheerders nu hals over kop alles aanvullen? Dat zou mooi zijn. Beschikt een organisatie al over de data, dan is het verstandig deze aan te leveren bij de RDW voor opname in het NPR. Binnen het DSM werkt een expertteam parkeerdata aan een eenvoudiger manier om gegevens aan te leveren en bij te werken. Zodra dit staat, worden parkeerbeheerders geïnformeerd en gevraagd hun data in het NPR te checken en aan te vullen waar nodig. Tot die tijd kunnen ze alvast in kaart brengen wat er nodig is om structureel data te delen: welke processen aangepast moeten worden en welke koppelingen moeten worden gemaakt.

Echt mee kunnen werken
Niet alleen de beheerders moeten aan de slag. Ook de gebruikers van parkeerdata moeten hun behoefte kenbaar maken. Als de data die we verzamelen niet aansluit op de praktijk, heeft het weinig zin om ze te verzamelen. Dan eindigen we met een prachtige datacollectie die ongebruikt op de plank ligt. Natuurlijk volgen we de Europese verplichtingen, maar het is aan de volledige parkeersector om data waar nodig aan te vullen en zo te beheren dat beleidsmakers, serviceproviders, reisapps en navigatiesystemen er écht mee kunnen werken.

Zo blijven we samen bouwen aan de wondere wereld van parkeerdata.

Meer informatie
Dit is het eerste artikel in een reeks.