Amersfoort autoluwe binnenstad

De binnenstad van Amersfoort staat bekend om zijn fraaie historische karakter. Om de kwaliteit en het verblijfsklimaat nog beter tot hun recht te laten komen zijn stappen genomen om het gebied meer autoluw te maken. Florian de Ligt, beleidsmedewerker Mobiliteit en Walter Prot, adviseur Parkeren en Mobiliteit en wijkverkeerskundige voor de binnenstad, beiden van de afdeling Stad & Ontwikkeling van de gemeente, vertellen hoe het proces is verlopen en welke resultaten zijn bereikt.

[Dit artikel verscheen eerder in Vexpansie 2022-1. | Tekst: Jeroen Quee, redactie Vexpansie]

Hoe is het idee van de autoluwe binnenstad ontstaan?
Florian de Ligt (FL): “Al jarenlang speelt de wens om de hoeveelheid verkeer in de binnenstad te beperken. Het werd concreet bij de vaststelling van de Visie Stadshart in 2017. Bij de behandeling in de gemeenteraad werd een motie aangenomen met de boodschap: “weer onnodig verkeer uit de binnenstad”. Bij een verdere uitwerking en een kentekenonderzoek bleek dat er op twee routes best wat sluipverkeer door de binnenstad reed. Er is vervolgens een intensief proces gestart om ideeën te ontwikkelen om dat sluipverkeer te verminderen
Uiteindelijk is een pakket tot stand gekomen dat bestond uit een aantal maatregelen, waarbij centraal stond het aanpassen van enkele van de auto-entrees van de binnenstad, deze voorzien van cameratoezicht en het autovrij maken van enkele locaties. In de binnenstad is alleen nog parkeerruimte voor vergunninghouders beschikbaar en deze plaatsen zijn deels herschikt om de ruimtelijke kwaliteit op historische plaatsen te verbeteren. Het aantal parkeerplaatsen voor vergunninghouders bleef ongeveer gelijk.”

“Door de maatregelen is een groot deel van de binnenstad niet meer bereikbaar voor autoverkeer zonder ontheffing. Daardoor was het mogelijk om parkeerplaatsen – die tot dan bestemd waren voor bezoekers – op te heffen. Er zijn ruim vijftig parkeerplaatsen voor vergunningparkeren opgeheven, en zo’n zeventig parkeerplaatsen met betaald parkeren omgezet naar vergunningparkeren.”

“De participatie over de voorgestelde maatregelen leverde op dat er ruimschoots draagvlak was. Belangrijkste aandachtspunt was de wens voor een regeling voor (privé)bezoek aan bewoners en voor diverse ondernemers die met omvangrijke producten werken, zoals een stoelenreparateur. Om hieraan tegemoet te komen heeft Parkeerservice in de bestaande parkeervergunning-app een extra module laten inbouwen waarmee bezoek van bewoners na aanmelding tegen tarief van de bezoekersregeling kan parkeren in de door Parkeerservice beheerde parkeergarages. Het raadsvoorstel met het uiteindelijke pakket is in 2019 unaniem aangenomen in de gemeenteraad. Het pakket van maatregelen voor de autoluwe binnenstad is op 4 januari 2021 ingevoerd. Dat was een bijzondere periode, omdat er toen een lockdownsituatie was.”

Hoe verliep de invoering in de praktijk?
Walter Prot (WP): “Over het geheel is de invoering prima verlopen. Het gebruik van de app voor privébezoek was voor sommigen, waaronder zeker ouderen, lastig. Maar omdat ook het bezoek de app kan bedienen is er bijna altijd wel een oplossing. Ondernemers kunnen hun klanten met grote spullen aanmelden, zodat ze door kunnen rijden bij de entrees met cameratoezicht, maar alleen voor laden en lossen. Ook taxi’s en gehandicapten kunnen een doorlopende ontheffing krijgen. Een enkele ondernemer met een bedrijfsbusje en met klanten die op straat bij zijn winkel konden parkeren was minder gelukkig met het vervallen van parkeerplaatsen in de straat. Hij moet nu verder lopen voor het parkeren, maar laden en lossen mag nog steeds. Uiteindelijk heeft maar één ondernemer bij de bestuursrechter beroep aangetekend, maar zonder succes. Je zag aan de andere kant ook ondernemers die het project omarmden en die bijna deden overkomen alsof zij het hadden bedacht.”

“Belangrijk is ook dat een aantal praktische zaken is ondervangen in de regels. Zo kunnen bezoekers van ondernemers nog tot 15 minuten na het passeren van de camera bij de entree nog worden aangemeld. Voor de bevoorrading van winkels in bijvoorbeeld de Langestraat is de bestaande venstertijd tot 11.00 uur gehandhaafd. Dan kan er dus voor bevoorrading zonder ontheffing worden ingereden.”

Wat zijn de ervaringen met de handhaving met camera toepassing?
WP: “In de eerste plaats is goede bebording belangrijk. Daarbij is uitdagend dat de verkeersborden juridisch moeten kloppen en ook goed zichtbaar, leesbaar en te begrijpen zijn, terwijl tegelijkertijd de omgeving een monumentaal aanzicht heeft. In de eerste tijd was het soms moeizaam doordat borden slecht worden gelezen en soms niet worden begrepen. Na verloop van tijd was de situatie voor de meeste automobilisten duidelijk en is er gewenning opgetreden.”

Is er al iets te zeggen over de effecten?
FL: “Er zal een brede evaluatie worden uitgevoerd, en die wordt nu voorbereid. Ondertussen zijn we ook bezig met andere maatregelen die mogelijk worden nu de autodruk in het gebied is verminderd, zoals meer ruimte geven aan voetgangers, fietsers en aan meer groen, wat beter past in de binnenstad.”

> Jeroen Quee – Sweco / redactie Vexpansie