Ontwikkeling Singelgrachtgarage-Marnix

De gemeente Amsterdam heeft als doelstelling om meer ruimte en leefbaarheid op straat te creëren. Een van de maatregelen is het ondergronds brengen van parkeerplaatsen. In dit artikel wordt de ontwikkeling van de Singelgracht­garage-Marnix in de drukke binnenstad van Amsterdam besproken.

[Dit artikel verscheen eerder in Vexpansie 2021-3. | Tekst Peter Schoonderbeek, beeld Mobilis]

Het project Singelgrachtgarage-Marnix heeft als doel om 800 parkeerplaatsen te bouwen in een ondergrondse garage onder de gracht. Deze parkeerplaatsen worden opgeheven in de omliggende buurten, zodat daar de leefbaarheid en ruimte op straat toeneemt. Deze ruimte wordt door middel van herinrichtingsprojecten van de straten benut voor loopruimte, fietsparkeerplaatsen of bijvoorbeeld meer groen. De garage ligt op het randje van de Jordaan; in het rak tussen de Raampoortbrug en de Zaagpoortbrug, ten westen van de Marnixkade en ten noorden van de Tweede Hugo de Grootstraat. Het project is in 2019 gegund aan Mobilis, middels een UAVgc contract. Dat betekent dat Mobilis zowel het ontwerp als de uitvoering doet. Daarnaast zijn zij ook verantwoordelijk voor vijftien jaar onderhoud van de parkeergarage.

Inrichting en cijfers
De garage bestaat uit twee lagen die over bijna de gehele lengte van het rak komen te liggen. Elke parkeerlaag bestaat uit drie parkeerstroken, waarbij de rijstrook van noord naar zuid één parkeerstrook heeft en de andere rijstrook aan weerzijde een parkeerstrook. Er wordt geparkeerd onder een hoek van 70 graden. Daarnaast is de vrije hoogte tussen de vloeren 2,6 m, wat betekent dat er voldoende ruimte is voor alle installaties. De maximale hoogte voor auto’s is 2,1 m. De garage wordt met name gemaakt voor bewonersparkeren. Zo is er een 80 procent bewoners en 20 procent bezoekers ratio, waarmee er wordt geborgd dat de garage geen aantrekkende werking voor bezoekers­parkeren kan krijgen. Deze verdeling is namelijk hetzelfde als aan de verhouding bewoners/bezoekers parkeren op straat. De garage krijgt één lange gecombineerde in- en uitrit, die te bereiken is vanaf het Frederik Hendrikplantsoen. Er komen twee inrijslagbomen en twee uitrijslagbomen.

Na een ontwerptraject van een krappe 1,5 jaar is in oktober 2020 begonnen met de uitvoering van de Singelgracht-Marnix.

Binnenstad
De bouw vindt dus plaats midden in de binnenstad waar veel functies zijn. Denk bijvoorbeeld aan rederijen en boten die tijdelijk verplaatst zijn. Het functievrij maken van het bouwterrein was een pittige klus. Ook het verplaatsen van alle kabels en leidingen was een flinke opgave. Zoiets lukt nooit zonder de voortdurende inzet van de netbeheerders. Het is, kortom, een enorme puzzel die gelegd moest worden. Als de garage straks gereed is en het water weer door de gracht stroomt, komen de rederijen en boten weer terug. Straks zie je, behalve vijf voetgangersentrees en één gecombineerde in- en uitrit voor de auto’s, niks van de enorme garage die onder de gracht ligt!

Jaren geleden heeft het ingenieursbureau Amsterdam samen met de directie Parkeren van de gemeente Amsterdam de basisspecificatie ondergrondse parkeergarages, een standaard eisenset, gemaakt. Het kostte toen best wat tijd om die eisen en geleerde lessen uit andere projecten op orde te krijgen. Nu hebben we daar profijt van. We hebben onder andere de geleerde lessen uit de kistdamgarage en de Albert Cuypgarage meegenomen. Ons doel is om steeds beter te ontwerpen en te bouwen. Het grote voordeel hiervan is dat het ontwerpproces zowel voor de opdrachtgever als voor de opdrachtnemer voorspelbaarder is. Je hebt minder wijzigingen, minder discussies en dus de tijd om de belangrijkste risico’s of onderwerpen te bespreken.

De aandacht die de omgeving op het projectteam en de aannemer legt maakt dit project uniek. Naast de standaardeisen is er veel aandacht geweest voor de vormgeving van de voetgangersentrees, het behoud van bomen en het zoveel mogelijk voorkomen van omgevingshinder zoals geluid en trillingen. Wat betreft het ontwerp gaat de garage voor een ESPA gold award, wat hopelijk bij oplevering door Vexpan wordt uitgereikt na een uitvoerige toets. Er wordt dus gegaan voor een excellente score.
Verder heeft 10 procent van de parkeerplaatsen een elektrisch laadpunt wat in de toekomst qua vermogensaansluiting en ruimte naar 100 procent elektrisch laden kan worden ontwikkeld. Daarnaast voldoet de garage aan het beeldkwaliteitsplan van de directie Parkeren. Hierin wordt gestreefd naar een eenduidige uitstraling van alle gemeentelijke parkeergarages. Daarnaast komt er een lokale beheerdersruimte maar is er ook de mogelijkheid om op afstand de garage te beheren middels een externe aansluiting en een uitgebreid CCTV-systeem.

110 bomen
Ondanks de complexe omgeving en alle (ad hoc) technische uitdagingen, is de uitvoering op tijd begonnen en liggen we goed op schema. Een keer zijn we door ijs in de gracht wat vertraagd omdat we geen grond konden afvoeren. Het blijft steeds puzzelen. Dat doen we in goed overleg met de aannemer. Het heeft geen zin naar elkaar te wijzen bij fouten of problemen. We benutten elkaars kracht en dat werkt heel prettig!

Singelgrachtgarage-Marnix is een complex project met veel technische uitdagingen. Hoe je het ook voorbereidt, in de uitvoering zitten altijd onzekerheden waardoor het soms niet loopt zoals je zou willen. Een grote uitdaging zijn de ruim 110 bomen die op beide kades en in het Frederik Hendrikplantsoen staan. Op die laatste plek komt de in- en uitrit van de parkeergarage. Op zes na blijven alle bomen behouden. Hier is serieus veel kunst- en vliegwerk aan vooraf gegaan. De bomenrij op de Nassaukade zorgt er bijvoorbeeld voor dat er te weinig ruimte is om de damwanden van de parkeergarage aan te brengen. Om toch ruimte te maken, is het ontwerp van de bak van de parkeergarage smaller gemaakt wat heeft geleid tot een rijbaan met één in plaats van twee parkeerstroken. Met name de 3D-inmeting van alle bomen hielp ons enorm. Hierdoor werd het risico om schade aan de bomen te veroorzaken, voorkomen. Samen met het integraal ontwerpen in 3D kunnen zo veel clashes in het ontwerp met de omgeving en in het ontwerp zelf achter de tekentafel opgelost worden. Deze verificatie en validatie maakt het ontwerpproces intensief, maar het levert hopelijk in 2024 een hele mooie garage op!

Tekst: Peter Schoonderbeek, Technisch manager ingenieursbureau gemeente Amsterdam , Beeld: Mobilis