Na de aftrap tijdens het Vexpan Seminar Fietsparkeren was de vraag: wat kan Vexpan hierin betekenen? Een aantal leden en het verenigingsbureau heeft een projectplan opgesteld. Tijdens het Vexpan Nationaal Parkeercongres is deze gelanceerd: Samen aan de slag met fietsparkeren. De presentatie was in handen van bestuursleden en dagvoorzitter Marijn de Vries, fietsburgemeester van Zwolle.

Reacties van leden: ‘De focus op fietsparkeren was spot on.’ ‘De speelse, interactieve aanpak van fietsburgemeester Marijn de Vries, inspireerde tot nadenken over doelgroep gerichte parkeeroplossingen.’
‘Mooi dat Vexpan vol inzet op Fietsparkeren en het de aandacht en ruimte geeft die het verdient. Dat doe je niet alleen, dat doen we natuurlijk samen.’

Aanleiding projectplan
De steden en centra staan voor grote veranderingen: minder auto’s, meer fietsen. Fietsen is een belangrijk onderdeel van het beleid om gemeenten gezonder, groener en leefbaarder te maken. Toch zorgt het parkeren van fietsen nog steeds voor uitdagingen. Veel mensen vragen zich af waar en hoe ze hun fiets veilig kunnen parkeren. Deze uitdagingen verschillen per locatie, maar steeds meer gemeenten, waaronder veel Vexpan-leden, herkennen het probleem. Vexpan voelt zich dan ook geroepen om hierin actie te ondernemen.

Daarnaast neemt de toegankelijkheid voor auto’s in steden steeds verder af. We zien steeds meer fietsstraten en afsluitingen, vooral in grote steden, maar dit zal zich naar verwachting ook uitbreiden naar middelgrote steden, met name die met een historische binnenstad. Aangezien veel parkeergarages zich in de centra bevinden, zal dit onvermijdelijk gevolgen hebben voor de exploitatie van deze garages, wat van groot belang is voor Vexpan-leden. Tegelijkertijd ligt er ook een kans want met toename van elektrische fietsen is er misschien ruimte voor betaald parkeren.

De rol van Vexpan
Vexpan, het Platform Parkeren Nederland, heeft uitgebreide kennis van parkeren, en dat geldt niet alleen voor auto’s, maar ook steeds meer voor fietsen. Vexpan kan haar meerwaarde bieden aan gemeenten en samenwerkingspartners op verschillende gebieden:
• met kennis, data en advies,
• in het ontwerp en de verschijning van parkeeroplossingen,
• bij de uitvoering van plannen,
• en in de exploitatie van parkeerlocaties.

Hoe verder?
Om deze uitdagingen en kansen aan te pakken, gaan we samen met gemeenten en andere partners aan de slag, zowel binnen als buiten de branchevereniging.

Als Vexpan willen wij:
1) Agenderen van de noodzaak om fietsparkeren als belangrijk onderdeel te zien van Vexpan platform
2) Activeren van de betrokkenheid van leden, werkgroepen en bestuur bij de aanpak
3) Stimuleren van samenwerking: aansluiten bij bestaande samenwerkingsverbanden en creëren, uitbouwen en onderhouden van contacten met verschillende partijen binnen en buiten Vexpan
4) Etaleren van de meerwaarde van Vexpan en haar leden
5) Initiëren en bevorderen van kennisdeling d.m.v. verzameling, verwijzing, onderzoek, verspreiding
6) Bevorderen kwaliteit d.m.v. opzetten variant ESPA Keurmerk voor fietsparkeergarages
7) Aanbieden van een platform waarop leden offline en online contacten kunnen leggen en onderhouden die hen verder kunnen helpen in hun werk.

Waar is Vexpan van?
De focus voor Vexpan zou in dit traject moeten liggen op de openbare (commerciële) gebouwen van de stallingen van fietsparkeren. De leden van Vexpan kunnen een rol spelen in de verschijning, de uitvoering en exploitatie. Van grote fietsparkeergarages tot kleinere ‘gebouwen met stallingen’, omdat men de fiets zo dichtbij mogelijk wil parkeren.

Het bepalen van fietsbeleid is aan de gemeenten zelf. Daarin kunnen leden van Vexpan (onderzoek- en adviesbureaus) meedenken en in adviseren. Gemeenten gaan over alle ruimten: van fietsparkeren in/bij woongebouwen voor bewoners, het nietje tot OV Hub, tot parkeergarage voor fietsen in de centra. Adequate en kwalitatief hoogwaardige (gemeenschappelijke) fietsparkeervoorzieningen voor bewoners kunnen het fietsgebruik in de stad stimuleren. Bij de start en het einde van een fietsrit moet het parkeren op orde zijn.

Uitdagingen voor gemeenten
De toename in het aantal fietsen, evenals de diversiteit in breedte en prijs, zorgt voor nieuwe uitdagingen. Fietsen worden niet altijd correct geparkeerd, wat leidt tot verrommeling van de stad. Gemeenten, groot en klein, kijken naar elkaar voor oplossingen, maar de uitdagingen zijn verschillend.

Gemeenten staan voor een aantal uitdagingen:
• Meer stallingen
• Bredere stallingsbehoefte
• Veilige stalling voor dure fietsen (privévervoersmiddelen)
• Meer sturing en handhaving
• Hoe financier je dit?
• Hoe realiseer je dit?
• Wanneer heb je een goede stalling gebouwd?
• Flexibiliteit ten behoeve van ruimtelijke ontwikkelingen

Daarnaast spelen er enkele belangrijke overwegingen bij het plannen en realiseren van fietsenstallingen.

Betekenis van de locatie
De locatie van een fietsenstalling is cruciaal. De gewoonte van mensen om te parkeren op een voormalige, populaire stallingsplek blijft vaak sterk, zelfs als de voorzieningen daar zijn verdwenen. Het vergt echter veel energie om gebruikers naar een nieuwe stalling te leiden. Gemeenten moeten daarom nadenken over hoe zij de locatie van een nieuwe stalling bepalen. Wordt dit gebaseerd op veelgebruikte fietsroutes of op populaire bestemmingen zoals markten, winkels en horeca?

Verplicht parkeren in een stalling vs. openbare ruimte
Als een gemeente fietsenstallingen verplicht wil stellen, bijvoorbeeld door fietsen die buiten deze stallingen worden geparkeerd te verwijderen, brengt dit juridische en organisatorische uitdagingen met zich mee:
• Hoe ziet het juridische traject eruit?
• Hoe betrek je bewoners en belanghebbenden (participatie)?
• Wat zijn de kosten en organisatie van het verwijderen van fietsen?
• Hoe kan digitalisering en vereenvoudiging van administratieve processen bijdragen?

Ervaringen per type fietsenstalling
Gemeenten kunnen verschillende typen fietsenstallingen overwegen, zoals op het maaiveld, ondergronds (kelder), of in leegstaande gebouwen. Elk type brengt specifieke aandachtspunten met zich mee. Zo kan een kelderstalling extra nazorg vereisen, zoals het onderhoud van een trap.

Omgaan met piek- en dalmomenten
Sommige stallingen kennen grote fluctuaties in gebruik, zoals tijdens marktdagen. Gemeenten kunnen overwegen om flexibele oplossingen zoals pop-up fietsenstallingen in te zetten tijdens piekmomenten. Wat zijn de kosten en baten hiervan?

Voorzieningen en stimulering van gebruik
Voorzieningen zoals toiletten, kluisjes en andere faciliteiten kunnen het gebruik van een stalling stimuleren. Gemeenten moeten nadenken over welke voorzieningen het meest nuttig zijn en wat de ervaringen hiermee zijn.

Beheer van stallingen: menselijk toezicht vs. cameratoezicht
Wat zijn de ervaringen met het beheer van fietsenstallingen door mensen versus cameratoezicht? Welke aanpak biedt de beste balans tussen kosten en effectiviteit?

Onafhankelijke begeleiding
Er is behoefte aan onafhankelijke ervaringsdeskundigen die gemeenten kunnen begeleiden bij het kiezen van de juiste oplossingen voor fietsenstallingen. Dit kan variëren van het selecteren van fietsrekken en het inrichten van stallingen bij trappen, tot het aanschaffen van kluisjes en het plaatsen van openbare invalidetoiletten. De verscheidenheid aan leveranciers en keuzes maakt het lastig om onafhankelijke begeleiding te vinden.

Praktische behoefte
Gemeenten hebben vooral behoefte aan praktische adviezen en do’s & don’ts. Er is veel losse informatie beschikbaar bij verschillende partijen, maar een gestructureerde aanpak ontbreekt nog vaak.

De komende tijd wordt het projectplan besproken in de werkgroepen van Vexpan en worden de volgende stappen besproken. Er komt een themapagina fietsparkeren op deze site. In iedere maandnieuwsbrief houden we de leden op de hoogte.

Meer informatie
> Aftrap Vexpan seminar Fietsparkeren
> Download presentatie Vexpan projectplan
> Download mindmap projectplan