VERVOLG uit Vexpansie nr. 1 2020 Lessen uit de instorting van een parkeergarage

Bijna gelijktijdig met het verschijnen van Vexpansie 2020#1 werden nieuwe inzichten gepubliceerd naar aanleiding van het onderzoek naar de instorting van de parkeergarage bij Eindhoven Airport. In dit artikel wordt hierop ingegaan. De nieuwste inzichten uit het onderzoek en het beleid van het Rijk hebben nauwelijks publiciteit gekregen in demedia maar zijn van belang voor de parkeersector.

[Dit artikel verscheen eerder in Vexpansie 2020-2 | Tekst Jitze Rinsma en Jeroen Quee]

De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) kwam na haar onderzoekingen aan de ingestorte parkeergarage met verschillende aanbevelingen aan diverse organisaties (zie Vexpansie 2020 #1).

Op 17 oktober 2019, een jaar na publicatie van het OVV-rapport, is een gezamenlijke reactie uitgebracht door Bouwend Nederland, Het opdrachtgeversforum in de bouw, Governance Code Veiligheid Bouw, VN-constructeurs en Koninklijke NLingenieurs. Er is een gezamenlijk actieplan ontwikkeld dat huns inziens structureel de veiligheid in de breedte van de bouwsector zal vergroten. Onder veiligheid wordt daarbij verstaan: Bouwwerkveiligheid, Omgevingsveiligheid en Bouwplaatsveiligheid. De ondertekenaars stellen dat ze van het imago van onveiligheid af willen met als doel: geen onveilige bouwwerken of instortingen en geen dodelijke ongevallen of ongevallen met ernstig letsel meer.

De partijen geven aan op drie punten prioriteit te geven bij het versterken van de aandacht voor de veiligheid:

• Regie op veiligheid in het bouwproces

Hieronder wordt verstaan het invoeren van een integrale benadering van bouwwerk-, bouwplaats- en omgevingsveiligheid van initiatieffase tot en met gebruiks- en onderhoudsfase. De regierol wordt geborgd middels het expliciet beleggen van de regierol bij de opdrachtgever (regievoerder).

• Borgen van de constructieve veiligheid

Hieronder wordt verstaan het borgen dat het bouwwerk als geheel voldoet aan de eisen van constructieve veiligheid zowel in de bouw- als in de gebruiksfase. Uitgangspunt daarbij is: We maken een veilige constructie en daartoe is er in iedere fase slechts één constructeur eindverantwoordelijk voor de constructieve veiligheid: de coördinerende constructeur. Gestreefd wordt naar zo min mogelijk wisselingen in deze verantwoordelijkheid gedurende het proces.

• Het verinnerlijken van het lerend vermogen

Hieronder wordt verstaan een permanente en systematische inzet om de veiligheids(cultuur) in de bouw te verbeteren. Genoemd worden: 1e-lijns leertrajecten op project- en organisatieniveau en 2e-lijns op sectorniveau, een veilige en open cultuur creëren en leiderschap en voorbeeldgedrag tonen. Diverse organisaties hebben aangegeven te willen starten met leertrajecten.

Op 10 februari 2020 heeft de OVV op bovengenoemde brief van 17 oktober 2019 de volgende algemene conclusie getrokken: “De gezamenlijke aanpak sluit aan bij de bedoeling van de OVV, dat de geadresseerde organisaties vanuit een verbindende en aanjagende rol alle partijen in de bouwsector kunnen bewegen tot verandering”. Volgens de OVV verdienen enkele onderdelen van haar aanbevelingen nog nadere uitwerking. Dit geldt onder meer voor het afleggen van verantwoording over de naleving van alle afspraken, eenduidigheid in de onderlinge verantwoordelijkheidsverdeling en afbakening tussen alle actoren en de concrete invulling van professionele tegenspraak. De documenten zijn te vinden op de website van de OVV. De OVV sluit hiermee het project: “Lessen uit de instorting Parkeergebouw Eindhoven” af.

Wat gebeurde er meer na de instorting?

We kijken hiervoor naar een relevant geachte selectie uit rapporten en Tweede Kamerstukken die te vinden zijn op internet.

Uit de resultaten van een tweetal studies, kort na de instorting uitgevoerd in opdracht van Eindhoven Airport en de BAM, kan worden opgemaakt dat vergelijkbare veiligheidsrisico’s zich ook voor kunnen doen bij andere gebouwen met breedplaatvloeren van geprefabriceerde breedplaten (zie Vexpansie 2020 #1). Dit heeft geleid tot nieuwe rekenregels (definitief geworden in 2019) voor het type vloerdetails dat bij de ingestorte parkeergarage Eindhoven Airport kritisch is gebleken. Daarnaast is door het Rijk een stappenplan gepubliceerd om te worden gebruikt als leidraad bij het beoordelen van de bestaande gebouwen met breedplaatvloeren (zie verder: www.rijksoverheid.nl/breedplaatvloeren). Gebouwen met dit type vloeren moeten alle worden beoordeeld. Gezien de te verwachte grote onderzoeksopgave wordt deze beoordeling van gebouwen gefaseerd. Sinds april 2020 geldt een onderzoekplicht. Deze heeft betrekking op gebouwen in de hoogste gevolgklasse volgens de NEN 8700. Dit zijn gebouwen hoger dan 70 meter en gebouwen met verminderd zelfredzame personen. Deze gebouwen zullen vóór 1 april 2021 moeten zijn beoordeeld.

Nabeschouwing

In 2021 zullen naar aanleiding van de onderzoeksplicht de resultaten van de onderzochte vloeren bekend worden. Daarnaast gaat TNO de komende tijd mogelijk onderzoek doen naar vloeren met een lagere risicoklasse. In het voorstel van TNO zal zij daarbij nader bezien hoe het gegeven dat in Nederland al jarenlang breedplaatvloeren worden toegepast zonder zichtbare problemen kan worden meegenomen in een verdere statistische beschouwing van de veiligheidsrisico’s. Hierbij zal gebruik worden gemaakt van de veiligheidsfilosofie die ten grondslag ligt aan NEN 8700. Mogelijk leidt dit tot beperking van de onderzoekplicht van gebouwen met een lagere risicoklasse.

In Cobouw (13 en 17 maart 2020) is gepubliceerd over een praktijkproef waarbij op vloervelden de belasting (door het plaatsen van bakken met water) is verhoogd tot vier keer de waarde waarop de vloeren berekend zijn. De doorbuiging van de vloeren was minder dan waarop deze berekend was en door de extra belasting ontstond geen constructieve schade aan de vloer. Deze praktijkproef werpt mogelijk ook een ander licht op de noodzaak van inspecties en maatregelen.

Resultaten van de onderzoeken en het al of niet treffen van maatregelen door gebouweigenaren zijn tot nu toe niet of beperkt in de openbaarheid gekomen. Doordat vaak sprake is van grote belangen wordt verwacht dat een aanzienlijk deel van deze onderzoeken in vertrouwelijkheid wordt uitgevoerd.

Jitze Rinsma, Jeroen Quee,

redactie Vexpansie

Kadertekst

Reactie van redactie op email van de heer R. Plug naar aanleiding van het artikel in Vexpansie 2020 #1

De redactie van Vexpansie heeft kort na het verschijnen van Vexpansie 2020 # 1 een reactie ontvangen van de heer R. Plug, directeur van het bedrijf BubbleDeck, leverancier van de bollenplaatvloer die was toegepast in de ingestorte parkeergarage in Eindhoven. De heer Plug verwijt de redactie dat in het artikel een figuur is opgenomen, die ook in de rapportage van de OVV is opgenomen. Dat wil zeggen een versterkte vloer die in één richting zijn krachten afdraagt. In werkelijkheid was volgens de heer Plug in de parkeergarage in Eindhoven een vlakke alzijdig afdragende vloer toegepast. De OVV heeft naar aanleiding van het betreffende commentaar van de heer Plug het conceptrapport niet aangepast omdat volgens haar haar doel is om op hoofdlijnen de oorzaken te analyseren en ervan te leren. Omdat de OVV onafhankelijk is heeft de redactie daarop haar artikel gebaseerd.