Themadag Gemeenten: Participeren & Parkeren – Een perfecte combinatie?

Vexpan Themadag Gemeenten 2024 bewijst ook deze editie weer dat het een boeiende bijeenkomst is, nu over ‘Participeren kan je leren’. Hierbij kwamen onder meer gemeentelijke parkeermanagers samen om kennis te delen over hoe je (burger)participatie effectief kan inzetten bij parkeerbeleid. Dit tweejaarlijkse evenement is een initiatief van Vexpan Commissie Gemeenten.

Van de redactie van Vexpansie | Marielle Steeneveld

Dagvoorzitter Dennis Bruin opende de dag enthousiast met het inspirerende lied “Puzzle Me” van Ilse DeLange. Daarop schudde cabaretière Lonneke van Dasler de deelnemers wakker met haar prikkelende sessie over ‘Wat is geluk?’. Dit vormde een perfecte brug naar de daaropvolgende keynote presentatie door Steven Blok van adviesbureau Berenschot, die inging op de complexiteit en waarde van participatie binnen de gemeentelijke context.

Participatie: Theorie en Praktijk
Op basis van hun ervaringen in de praktijk benadrukte Steven Blok dat participatie geen wondermiddel is voor alle problemen, maar een essentieel en waardevol onderdeel van democratisch bestuur. Hij benoemde vier belangrijke punten:
1. Participatie is geen allesomvattende oplossing.
2. Het proces blijft rommelig en imperfect.
3. Participatie kan leiden tot betere plannen en besluiten.
4. Het is cruciaal voor het onderhouden van de democratie.

Participatie: meer en serieuzer
Blok wees op de groeiende noodzaak van het inzetten van participatie. We hebben elkaar steeds meer nodig: we willen investeren in de toekomst en meer doen met de beperkte publieke ruimte. Deze ontwikkelingen maken het steeds belangrijker wordt dat inwoners meepraten en meebeslissen over lokale kwesties. Sterker nog, ze verwachten dat vaak ook. En ervaring leert dat gemeenten én inwoners het ook steeds normaler vinden dat participatie een vanzelfsprekend onderdeel is van beleidsvorming.

Wet versterking participatie
Het risico is wel dat er elke keer iets nieuws wordt opgetuigd, maar dat het niks is en er teleurstelling is over het traject. Blok gebruikte hiervoor een beeld met de hype cycle. Het inzetten van participatie zal meer en serieuzer moeten, mede door de Wet versterking participatie op decentraal niveau.

Participatie in de praktijk
Wanneer je een traject wilt opstarten: begin met de why. Waarom wil je burgers bij je plannen betrekken? Er kunnen verschillende motieven zijn.

De why voor gemeenten is vaak ‘Beter in contact komen met inwoners’, maar probeer de why goed te formuleren en vooraf te bepalen welk motief je hebt.

De motieven van de participanten worden in plannen vaak vergeten. Een voorbeeld van een motief kan zijn: vaardigheden leren. Zo kun je door jongeren erbij te betrekken hen leren hoe de gemeente werkt met de gemeenteraad. Een ander motief kan zijn: medeverantwoordelijkheid, het voor elkaar willen zorgen.

Steven Blok deelde enkele paradoxen binnen participatie:
• Participatieve democratie: Ondanks brede steun voor participatie, is de daadwerkelijke betrokkenheid vaak beperkt.
• De moeite waard: Mensen willen invloed uitoefenen, maar voelen zich vaak gefrustreerd door een gebrek aan terugkoppeling.

Uit onderzoek blijkt dat wanneer er iets in je buurt gebeurt 2/3 de oproep steunt om in het gemeentehuis je mening te geven. Echter, als je vraagt ‘wie wil betrokken zijn’, dan is de respons 9-10%. En dat is alleen maar zeggen dat je mee wilt doen. Het daadwerkelijk meedoen ligt nog lager.

Het zou niet zo moeilijk moeten zijn…
Een participatietraject opzetten zou niet zo moeilijk moeten zijn.
We weten dat:
– we willen weten waar we aan toe zijn en hiervoor handreikingen hebben
– mensen enige mate van invloed willen hebben
– mensen gefrustreerd zijn over gebrek aan terugkoppeling
– veel mensen denken dat ze niet mee kunnen doen.

Er zijn veel mensen die niet meedoen omdat ze denken dat ze er geen verstand van hebben, dat anderen meer weten en de kennis hebben. Ze kunnen op slot gaan, terwijl ze waardevolle ervaringen kunnen delen die helpen bij nieuwe inzichten opdoen.

Aandachtspunten participatie
Om participatie effectief te maken, moeten gemeenten aandacht besteden aan representativiteit en inclusiviteit. Het is belangrijk om politiek en ambtelijke samenhang te waarborgen en valkuilen zoals obsessie met instrumenten en gebrek aan leren te vermijden. Voorkom dat je in de communicatie vooraf democratische woorden gebruikt, maar dat je daden instrumenteel zijn. Zeg niet dat je aan co-creatie doet, terwijl het in de praktijk niet meer dan een enquête is dat je inzet.

Participeren en Parkeren: een succesvolle combinatie?
Bij uitvraag aan de deelnemers van Themadag Gemeenten blijkt dat het thema parkeren een ideaal leerontwerp biedt voor participatie. Door duidelijke kaders te stellen en goede voorbeelden te volgen, kunnen gemeenten succesvolle participatietrajecten opzetten. Dit stimuleert burgers om mee te denken en zorgt voor een beter begrip van elkaars standpunten. En soms blijkt het probleem niet zo groot en leren participanten dat mensen ook hun meningen kunnen bijstellen. Je kan er best uitkomen met elkaar.

De kern van participatie
Tijdens de discussies werd duidelijk dat participatie draait om leren: leren over de ander, over het vraagstuk en over jezelf. Het doel is om een betekenisvolle en menselijke ervaring te creëren waarbij iedereen zich gehoord en betrokken voelt.

Instrumenten
Het eerste deel van de middag stond in het teken van praktische instrumenten. Hans Etman samen met Marion van der Voort van Dagvoorzitter.NL en David Verschoor van Marketrespons deelden nuttige tools. Hoe laat je mensen samen optrekken, ondanks soms tegengestelde belangen? Een mooie manier om eens in de schoenen van de ander te staan. En we leerden over de kracht van leefstijlsegmentatie in communicatie en participatie. Waarom het denken in leefstijlen essentieel is om te weten met én voor wie je iets doet. En hoe dit toegepast kan worden bij mobiliteit en parkeren. En dat alles terwijl we rechtstreeks ‘praten’ met verschillende leefstijlen via een chatbot!

Best practices
Daarna volgden inspirerende sessies met ervaringsverhalen. Dirk Moorees van Empaction vertelde over hun inzet van Review Panels bij parkeeroverlast. Dit werd gemodereerd door Remko van der Borght van Gemeente Bergen op Zoom. Hoe laat je een evenwichtig samengesteld panel van bewoners en andere belanghebbenden (mee-)beslissen over oplossingen die de leefbaarheid verbeteren? Hij liet de kracht van burgerparticipatie en consensus zien die een buurt een fijnere plek maken om te wonen.

Pieter van Oudenaarde van Gemeente Dordrecht en Jeffrey Croes van Gemeente Hoorn deelden hun participatie-ervaringen. Dit werd gemodereerd door Angelique Breukel van Spark. Hoe onttrekken zij in hun binnenstad parkeerplaatsen voor meer groen en meer fietsparkeren. Bewoners en ondernemers worden actief betrokken bij de locatiekeuzes. In Dordrecht zelf door een proef met tijdelijk boombakken. Pas daarna worden keuze gemaakt. Hoe doorloop je een dergelijk keuzeproces? En met welke besluiten borg je uitkomsten? Het leverde mooie inzichten op.

Journaliste Katja Keuchenius vertelde over de uitdagingen met burgerparticipatie via referenda over gereguleerd parkeren, zoals in de gemeente Haarlem en Amersfoort. Dit werd gemodereerd door Eddy Jongen van Kwirkey. Welke impact hebben dergelijke referenda op het parkeerbeleid? En hoe gaat de politiek hiermee om, zowel met de uitkomst als de inzet van het instrument. Hoe houdt dit de gemoederen bezig en welke lessen kunnen we hieruit trekken.

Conclusie
De themadag onderstreepte dat participatie een leerproces is – over anderen, over vraagstukken en over jezelf. Het liet het belang zien van continu leren en samenwerken om de democratie te versterken. Het bewaken van inclusiviteit, representativiteit en goede terugkoppeling werd benadrukt, evenals de noodzaak om participatie klein en toegankelijk te houden. Deze dag was een duidelijk bewijs dat gemeenten met de juiste aanpak en middelen participatie en parkeren succesvol kunnen combineren. Participeren kan je leren.

Reflectie
De dag werd afgesloten met een borrel, waarbij de deelnemers verder konden netwerken en de opgedane inzichten konden bespreken. Dennis Bruin, dagvoorzitter en voorzitter van Vexpan Commissie Gemeenten reflecteerde op de dag met enthousiasme: “Wat heb ik met mijn vakgenoten een topdag gehad! Inspirerende sessies, kennis gedeeld en goede gesprekken. Hier sta ik voor en hier staat Vexpan voor!”.

Tjeerd Velders, die namens de Commissie Gemeenten de inhoud van de dag mocht vormgeven, was zeer tevreden met de intieme sfeer gedurende de dag en de bevestiging van diverse deelnemers dat ze direct met de nieuwe kennis aan de slag willen: “Een themadag bedenken is één, maar een programma opbouwen dat qua volgorde en afwisseling het verhaal van de sprekers en de sfeer gedurende de dag meer en meer versterkt, dat is altijd afwachten. Ik heb de deelnemers en sprekers met een grote glimlach mee zien doen. Voor mij klopte het daarmee!”.

Met deze themadag is een stevige basis gelegd voor verdere samenwerking en participatie binnen gemeenten. Met als doel het versterken van de democratische processen en het creëren van een betrokken en goed geïnformeerde gemeenschap voor de toekomst van gemeentelijk parkeerbeleid.

Dankwoord
Met dank aan alle sprekers en deelnemers. Een speciale dank aan Tjeerd Velders van ViaVelders, Dennis Bruin en Natascha Kijk in de Vegte voor de organisatie van deze inspirerende dag.

Meer informatie
Binnen de Vexpan is een aparte Commissie Gemeenten die de belangen van de grootste parkeerexploitanten van Nederland behartigt. Dit netwerk van parkeermanagers staat dagelijks met de voeten op een parkeerplaats. Geen vraag is gek! Ook voor gemeenten die geen parkeergarages hebben of zelfs geen parkeerregulering zijn wij bereikbaar.

Door lid te worden van de branchevereniging en de Commissie ben je in staat om gezamenlijk op te treden en specifieke belangen te behartigen. Dit kan van invloed zijn op beleidsvorming en regelgeving op het gebied van parkeren, met een focus op de behoeften van gemeenten.

> Op deze pagina informeren wij jou over de kennis die wij met elkaar en de leden van Vexpan delen.