Slimmer Parkeren in Dordrecht: naar sturend parkeerbeleid voor groene en leefbare stad

Dordrecht staat aan de vooravond van grote veranderingen. De stad groeit, zowel in inwonersaantal als in economische activiteit. Tegelijkertijd is de ruimte schaars en de druk op de leefomgeving groot. In het politiek akkoord 2022–2026 en het Mobiliteitsplan Dordrecht 2040 wordt een duidelijke koers uitgezet: Dordrecht wil een sterke, groene en leefbare stad zijn. Een belangrijk instrument om dat te bereiken is een slimmer en sturend parkeerbeleid. Peter Vissers, Strategisch Beleidsadviseur Parkeren Gemeente Dordrecht geeft inzicht in het beleid.

[Van de redactie Vexpansie | Tekst: Peter Vissers, Strategisch Beleidsadviseur Parkeren, Gemeente Dordrecht]

De Ruimtelijke Uitdaging: Meer Mensen, Minder Ruimte
De stad Dordrecht groeit, maar de ruimte groeit niet mee. Auto’s nemen momenteel 55% van de openbare ruimte in beslag. Dat is ruimte die ook nodig is voor woningbouw, vergroening en recreatie. Het Mobiliteitsplan Dordrecht 2040 stelt daarom conform de SUMP methodiek, als doel om het aantal autoritten en autokilometers met 30% te verminderen ten opzichte van de verwachte groei. Met de vaststelling van het Mobiliteitsplan zet de gemeente Dordrecht in op het STOMP principe.

Dit vraagt om een fundamentele herziening van hoe we omgaan met mobiliteit en parkeren.

Het politiek akkoord benadrukt het belang van duurzaamheid, leefbaarheid. Parkeren speelt hierin een belangrijk rol. Door parkeren slimmer te organiseren zien we minder blik op straat.

Er wordt meer gebruik gemaakt van parkeren in parkeergarages en van parkeren op afstand in een mobiliteitsHUB. We creëren goed hubs en sturen op prijs voor het parkeren met de inzet op tariefdifferentiatie voor het parkeren. Op deze wijze ontstaat ruimte voor vergroening en sociale voorzieningen. Het akkoord stelt dat mobiliteit niet alleen een kwestie is van bereikbaarheid, maar ook van leefkwaliteit.

Mobiliteitsplan Dordrecht 2040: De Stad als Leefruimte
Parkeerbeleid is niet langer een technische bijzaak, maar een strategisch instrument voor stadsontwikkeling en de bouwopgave waar Dordrecht voor staat. Door parkeren bewust te sturen, kan Dordrecht haar ambities waarmaken: een stad die groeit zonder te verstikken, waar ruimte is voor mensen in plaats van voor blik. Dit vraagt om lef, visie en samenwerking tussen overheid, bewoners en ondernemers.

Het Mobiliteitsplan Dordrecht 2040 biedt het strategisch kader voor de parkeermaatregelen. De stad wordt opgedeeld in vier gebiedstypen (A t/m D), elk met een eigen mobiliteitsaanpak. In het A-gebied, zoals de binnenstad, staat de voetganger centraal. Auto’s zijn hier ‘te gast’ en doorgaand verkeer wordt geweerd. In B- en C-gebieden is meer ruimte voor gemengd verkeer, maar ook hier wordt gestuurd op minder autobezit en meer deelmobiliteit.

Minder Auto’s, Meer Ruimte
De gemeente Dordrecht heeft ook aan de hand van de nieuwe parkeerkencijfers 2024 van het CROW de parkeernormen geactualiseerd. In 2019 had Dordrecht al ingezet op flexibele parkeernormen met mobiliteitsreductiefactoren vooruitlopend op het STOMP principe. Hierdoor wordt anders dan voorheen bij nieuwbouwprojecten niet langer standaard een bepaald aantal parkeerplaatsen per woning werd geëist, maar wordt meer maatwerk toegepast. In gebieden met goede fiets- en OV-verbindingen of de toepassing van deelmobiliteit en voorzieningen op loopafstand, worden lagere parkeernormen gehanteerd. Ook wordt er gestuurd op aantal door geen parkeervergunning bij nieuwbouw te verstrekken en is ingezet op het terugbrengen van het aantal 2e parkeervergunningen in het centrum van Dordrecht met een sterfhuisconstructie.

Met de recente actualisatie van de parkeernormen wordt ook beter aangesloten bij de praktijk voor sociale woningbouw. Dit stimuleert autoluw wonen en maakt projecten financieel en ruimtelijk haalbaarder.

Tariefdifferentiatie: Sturen met de Portemonnee
Een van de concrete maatregelen is de zogenaamde schuifoperatie parkeren. Hierbij worden parkeerplaatsen van de straat verplaatst naar parkeergarages of mobiliteitshubs aan de randen van de stad. Dit vermindert de parkeerdruk in de binnenstad en de woonwijken en maakt ruimte vrij voor groen, speelplekken en bredere trottoirs. In de historische binnenstad – het zogeheten A-gebied, is deze operatie inmiddels in gang gezet.

Door te sturen op prijs voor het parkeren zet de gemeente Dordrecht in op parkeren op de juiste plek met het juiste doel. Tariefdifferentiatie voor het parkeren is een krachtig instrument. Door parkeertarieven te variëren op basis van locatie en doelgroep, kan de gemeente sturen op gewenst gedrag. In drukke gebieden als de binnenstad en op straat wordt parkeren duurder, terwijl aan de randen van de stad of in parkeergarages lagere tarieven gelden. Hierbij is ook gekeken hoe vergunninghouders meer verleid kunnen worden om niet langer op straat te parkeren maar in de parkeergarages met de Garagevergunning of op afstand met een Parkeervergunning Op Aftand (POA).

Slimmer Parkeren: Technologie en Gedrag
Naast fysieke en financiële maatregelen gaat Dordrecht ook inzetten op slimme technologie. Denk aan apps die datagedreven zijn en die real-time parkeerinformatie geven, dynamische tariefsystemen en kentekenherkenning. Maar technologie alleen is niet genoeg. Ook gedragsverandering is essentieel. De gemeente investeert daarom in communicatiecampagnes en pilots met bewoners om alternatieven voor de auto aantrekkelijker te maken. Zo zet Dordrecht al enige tijd in op gedragsverandering door het zelf te beleven met het bewegend bos (zie kader), waarbij inwoners van de stad enige tijd ervaring op doen met parkeren in een parkeergarage of mobiliteitshub en bomen op de parkeerplaatsen bij hun voor de deur. Hiermee ervaart men het parkeergemak om niet meer te hoeven zoeken naar een parkeerplek op straat en het wonen in een groene omgeving.

Conclusie: De Auto op de Juiste Plek
De rode draad in het Dordtse parkeerbeleid is helder: de auto op de juiste plek.
Niet elke auto hoeft voor de deur te staan. Niet elke straat hoeft vol te staan met blik. Door slim te schuiven, te normeren en te differentiëren, ontstaat ruimte voor een stad die ademt. Dordrecht kiest voor een toekomst waarin mobiliteit dienend is aan leefbaarheid. En parkeren? Dat wordt een middel, geen doel op zich.

Bewegend Bos Project
Gemeente Dordrecht heeft het initiatief genomen voor het Bewegend Bos. ‘Noem het innovatief. Noem het groen. Wij zeggen: gewoon doen. We brengen de stad in beweging en we zetten stil. Iets minder verkeer, iets meer verkoeling. Minder wateroverlast en meer zuurstof. Ruimte om te spelen, ruimte voor rust. Ontdek zelf wat een beetje groen al kan doen.’

Mobiliteit
Straten zijn er voor de bewoners, daarom voert de gemeente het gesprek met de bewoners wat ze in de straat willen. De ruimte in de stad is beperkt, daarom is het belangrijk goed na te denken over hoe we deze gebruiken. Vervoer neemt veel ruimte in beslag, zoals de wegen en de parkeerplekken. Verschillende voertuigen nemen meer of minder ruimte in; zo heeft een eigen auto veel ruimte nodig, omdat die ook altijd ergens geparkeerd moet worden. De manier waarop je je verplaatst heeft impact op hoe de stad eruitziet. 

Het Bewegend Bos nodigt mensen uit om nieuwe manieren van vervoer te ontdekken. Zo bieden ze bijvoorbeeld een gratis inrijkaart voor een garage, zodat je kunt ervaren hoe het is om je auto niet voor de deur, maar in een garage in de buurt te parkeren. In samenwerking met Greenwheels geven ze korting op deelauto’s. Meer staat op www.bewegendbos.nl 

Meer informatie
> Peter Vissers, Strategisch Beleidsadviseur Parkeren
> Gemeente Dordrecht
> Project www.bewegendbos.nl 
> Beelden: Gemeente Dordrecht