Juridisch loket voor gemeenten

Het Gemeentelijk Netwerk voor Mobiliteit en Infrastructuur (GNMI) beantwoordt alle juridische vragen van gemeenten over parkeren.

[Dit artikel verscheen eerder in Vexpansie 2020-4 | Tekst EUGÈNE VAN DE POEL]

Het Gemeentelijk Netwerk voor Mobiliteit en Infrastructuur (GNMI) heeft als extra service richting de aangesloten gemeenten, het Juridisch loket opengesteld. Gemeenten kunnen bij het Juridisch loket terecht met juridisch en/of bestuurlijk gerichte vragen over de toepassing van bijvoorbeeld de Wegenwet, de Wegenverkeerswet, het RVV en BABW, de Wet personenvervoer en allerlei ministeriële regelingen, maar ook over (straat)parkeren.

Parkeren in allerlei vormen
De medewerkers van het GNMI constateren al langer dat gemeenten bij de VNG, het CROW en de Rijksoverheid geen goede ingang hebben voor dit soort vragen. Dat is de reden geweest om van start te gaan met het Juridisch loket. Een belangrijk deel van de vragen van gemeenten gaat over straatparkeren, waarbij weer allerlei onderwerpen kunnen worden onderscheiden. Denk hierbij aan parkeernormering, betaald parkeren, vergunninghoudersparkeren, parkeren in blauwe zones, ontheffingen beleid, gehandicaptenparkeerkaarten en -plaatsen, aanpak van parkeerexcessen (bijvoorbeeld parkeren van grote voertuigen in woonbuurten), parkeren in bermen of groenstroken, parkeerhandhaving en wegslepen van voertuigen. Ook over fietsparkeren bij stations en in binnensteden komen steeds meer vragen binnen.
Het Juridisch loket beantwoordt in principe alle vragen van gemeenten binnen vijf werkdagen. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de eigen kennis binnen het Juridisch loket, maar zo nodig worden vragen ook voorgelegd aan de juristen van de gemeenten die bij het Juridisch loket zijn aangesloten of van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Indien wij een vraag echt niet zelf kunnen beantwoorden, dan sturen wij de vragensteller zoveel mogelijk door naar de instantie(s) die de vraag wel zou kunnen beantwoorden, zoals bijvoorbeeld CROW, RDW of CBR.

Bermparkeren
Wanneer een gemeente vanuit de dagelijkse praktijk een casus voorlegt aan het Juridisch loket die niet (goed) kan worden opgelost binnen de huidige wettelijke kaders, dan maken we dat kenbaar richting de Rijksoverheid. Samen met de Rijksoverheid proberen wij dan tot een passende oplossing te komen. Een goed voorbeeld is de problematiek rondom bermparkeren waar gemeenten al een aantal jaar tegenaan lopen. In het verleden konden gemeenten het parkeren in de bermen van wegen zelf reguleren. Als een gemeente parkeren op de rijbaan wilde verbieden, maar in de berm toestaan, dan kon dat via plaatsing van RVV-bord E1 (parkeerverbod) met onderbord ‘muv. de berm’.  Als een gemeente ook parkeren in de berm niet wilde toestaan, dan was plaatsing van bord E1 voldoende. Het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden bepaalde in 2016 echter dat RVV-bord E1 niet geldt voor parkeren in de berm, maar alléén voor de rijbaan. Hiermee werd de regulering van bermparkeren voor gemeenten erg lastig gemaakt. Eigenlijk was alleen fysieke belemmering (paaltjes, hekjes, keien etc.) nog mogelijk, maar dit komt de verkeersveiligheid weer niet ten goede en geeft ook problemen bij het onderhoud van de bermen.
De VNG heeft nu in de model-APV een bepaling opgenomen die gemeenten de mogelijkheid geeft om het bermparkeren alsnog te reguleren.

Artikel 5:10 Parkeren of laten stilstaan van voertuigen anders dan op de rijbaan
1. Het is verboden een voertuig te parkeren of te laten stilstaan op een door het college aangewezen, niet tot de rijbaan behorend weggedeelte.
2. Het verbod is niet van toepassing op voertuigen die worden gebruikt voor werkzaamheden in opdracht van een bestuursorgaan of openbaar lichaam.

Helaas hebben de politie en het Openbaar Ministerie aangegeven dat zij deze bepaling in strijd achten met de hogere wetgeving (lees: het RVV) en dat zij daarom niet tot handhaving en vervolging bereid zijn. Het GNMI heeft dit probleem voorgelegd aan het Ministerie van IenW en op dit moment zijn we samen met het ministerie bezig om te bezien op welke wijze het reguleren van bermparkeren het beste kan worden geregeld in het RVV.

Ook gebruik maken van het Juridisch loket?
Alle gemeenten die aangesloten zijn bij het GNMI kunnen onbeperkt gebruik maken van de diensten van het Juridisch loket. Gemeenten die nog geen lid zijn, kunnen éénmaal gratis een vraag voorleggen. Als gemeenten structureel gebruik willen maken van de dienst, dan zullen zij zich óf moeten aansluiten bij het GNMI óf alleen bij het Juridisch loket. Dit laatste kan al tegen betaling van jaarlijks 1,9 cent per inwoner van de gemeente.

Over het GNMI
Kennis uitwisselen en samenwerken tussen gemeenten op het gebied van openbaar vervoer, doelgroepenvervoer, parkeren, smart mobility, verkeersveiligheid en duurzaamheid. Dat is waar het GNMI (Gemeentelijk Netwerk voor Mobiliteit en Infrastructuur) voor staat.
Samen met ruim vijftig aangesloten gemeenten brengt het GNMI de problematiek, kansen voor nieuwe ontwikkelingen en praktijkvoorbeelden van gemeenten in kaart en bespreekt deze met de VNG, de G4, het IPO en andere belangenbehartigers op het gebied van verkeer en vervoer. Daarnaast overlegt het GNMI met de Rijksoverheid en gemeenten om nationale en lokale beleidsopgaven zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen (zie ook: www.gnmi.nl).
Het GNMI werkt met verschillende contact- en themagroepen op de verschillende beleidsthema’s binnen verkeer en vervoer. Eén hiervan is de Contactgroep Parkeren: het advies- en kennisplatform voor gemeenten, waarin allerlei zaken over vooral straatparkeren aan de orde komen. In de contactgroep zitten beleidsambtenaren van gemeenten (soms tevens lid van de commissie gemeenten van Vexpan) en daarnaast ook vertegenwoordigers van o.a. de VNG, het CROW en de RDW. De contactgroep brengt gevraagd en ongevraagd advies uit aan het dagelijks bestuur van het GNMI en aan de VNG.

EUGÈNE VAN DE POEL, Senior-beleidsmedewerker GNMI