Vooruit Inparkeren Parkeren met een GPK kan beter

De gehandicaptenparkeerkaart (GPK) is al jaren een hoofdpijndossier voor veel gemeenten. Vermeende fraude, uitval bij scanauto’s, bezwaarprocedures tegen onterecht uitgeschreven parkeerboetes. Steeds meer gemeenten grijpen naar parkeervergunningen. Het kan ook anders, door het probleem vanuit de gebruiker te benaderen. Dit is wat het innovatieteam ‘Vooruit Inparkeren’ heeft gedaan. Velen kunnen niet wachten tot de app echt bestaat.

[Dit artikel verscheen eerder in Vexpansie 2021-2. | Tekst: Mike Alders]

“Ontwikkel een digitaal scanbare parkeervoorziening met respect voor de privacy van mensen met een beperking”. Met deze opdracht is het innovatieteam ‘Vooruit Inparkeren, van de gemeenten Amsterdam, Haarlem en Leiden in oktober 2020 gestart, dankzij een NL DIGIbeter Innovatiebudget. Eén van de redenen om dit innovatietraject te starten, was dat de papieren gehandicaptenparkeerkaart (GPK) digitalisering van de parkeerketen in de weg staat. De GPK bevat geen kenteken waardoor er uitval ontstaat bij scanauto’s. Bovendien is de kaart erg fraudegevoelig. Met de kaart mag in veel steden gratis geparkeerd worden, waardoor de kaart een gewild object is. Fraude is een probleem voor gemeentes, maar ook voor mensen die aangewezen zijn op de parkeervoorziening. Zij hebben daarnaast nóg een grote frustratie: de wirwar aan parkeerregels.

Gebruiker centraal
Gehandicaptenparkeren bezien vanuit het perspectief van de gebruiker. Het team ‘Vooruit Inparkeren’ heeft een aanpak gevolgd waarin de gebruiker van een GPK centraal staat, van begin tot eind. Er zijn zo’n 20 gebruikers geïnterviewd om de huidige problemen te identificeren. Dit heeft een grote lijst knelpunten opgeleverd. Vervolgens zijn oplossingen uitgewerkt. Deze zijn telkens getoetst met gebruikers en in verschillende iteraties steeds verder verbeterd. In de ontwerpfase zijn zo’n 50 diepte-interviews gehouden, zowel met bestuurders als met passagiers. Het resultaat is een ontwerpvoorstel dat een oplossing biedt voor de (echte) problemen die gebruikers van een GPK ervaren.

Knelpunten
De interviews hebben een groot aantal knelpunten opgeleverd, de belangrijkste zijn:

• Regels verschillen per gemeente. Soms is het parkeren gratis, soms geldt een tijdslimiet. De informatie op gemeentelijke websites is slecht vindbaar, afwezig of verouderd. Ook is er een trend dat steeds meer gemeenten een digitale vergunning in het leven roepen met (alweer) eigen regels en registratiesystemen.
• Een vrije gehandicaptenparkeerplaats is moeilijk te vinden. De plekken zijn schaars en vaak bezet. Dit geeft stress en onrust en leidt tot rondjes rijden en soms tot het mijden van een bestemming.
• Niet elke gehandicaptenparkeerplaats is geschikt. Soms is deze niet toegankelijk. Voor een rolstoelbus zijn veel plaatsen niet ruim genoeg. Voor personen die vanuit een auto in een rolstoel overstappen is een parallelle, hoge stoep lastig. Ook een lantaarnpaal of het parkeerbord aan achter- of zijkant kan uitstappen belemmeren.
• Mensen met een GPK ervaren last van (vermeende) fraude met de kaart. Soms zien zij gezinnen parkeren waarbij niemand een beperking lijkt te hebben. Soms ook worden zij zelf aangesproken door anderen, wanneer zij geen zichtbare beperkingen hebben, alsof zij de kaart ten onrechte gebruiken.

De interviews hebben nog veel meer knelpunten opgeleverd. De rode draad in alle interviews is dat gebruikers met een GPK vaak allerlei zaken moeten uitzoeken voordat ze op pad gaan, op basis van niet altijd actuele informatie.

Landelijke app
Het team heeft daarom een voorstel ontwikkeld voor een landelijke, gebruiksvriendelijke parkeerapp voor mensen met een beperking, gebaseerd op maximale privacy, waarmee ook zij ‘zonder gedoe’ op pad kunnen. De parkeerapp kent drie niveaus van gebruik.

Privacy by design
Privacy van de gebruiker is een belangrijk aandachtspunt in de oplossing. De gebruiker laat geen digitaal spoor achter door parkeeracties. In het NPR wordt de beperking niet geregistreerd; de GPK blijft veilig op de telefoon bij de gebruiker.

Voordelen gemeenten
De oplossing biedt tal van voordelen voor gemeenten. Gemeenten houden controle over eigen beleid en voorwaarden. Lokale regels worden in de app getoond, mits deze in het NPR zijn vastgelegd. Als gemeenten elkaars gehandicaptenparkeervergunningen overnemen, vermindert dit de druk op vergunningverlening en zorgt dit voor meer efficiëntie. De app past in het streven van gemeenten naar inclusiviteit, het parkeren wordt toegankelijk voor alle burgers.

Voordelen gebruikers
De app maakt een eind aan de grootste knelpunten voor gebruikers. Ze kunnen hiermee ‘zonder gedoe op pad’: vooraf een gehandicaptenparkeerplaats bekijken en zien waar geparkeerd kan worden als deze plek bezet is. Geen gedoe meer van bezwaar en beroep bij onterecht toegekende parkeerboetes. En minder zorgen dat de papieren GPK wordt gestolen.

Voortgang
Het ontwerp is enthousiast ontvangen. Niet alleen bij gebruikers, ook bij elf grote en middelgrote gemeenten en deskundigen uit het parkeerdomein. Bovendien is draagvlak voor de app bij belangenorganisaties als Ieder(in) en Cliëntenbelang en deskundigen uit het parkeerdomein. Het ontwerp lost een probleem op dat al lang hoog op de agenda staat bij diverse gemeenten. Er is nu momentum om deze app te realiseren. Het ontwerp is beschikbaar als klikbaar prototype, aangevuld met een ontwerpbeschrijving en een animatie. Het innovatiebudget is op, maar het team ‘Vooruit Inparkeren’ blijft wel actief om de app daadwerkelijk gerealiseerd te krijgen. Daarbij liggen – op het moment van schrijven – verschillende scenario’s open: een losse app, al dan niet op basis van een bestaande parkeerapp of een implementatie binnen de bestaande parkeerapps. Voor beide scenario’s geldt dat een eerste stap zal zijn om het beleid van alle gemeenten in het NPR vast te leggen. Dit vraagt een inspanning van gemeenten die ook blijvend ingericht zal moeten worden.

Het SHPV, GNMI, RDW hebben zich bereid getoond het stokje over te nemen van het team ‘Vooruit Inparkeren’ en het project naar een volgende fase te brengen.
Gemeenten kunnen meedoen, ook als zij zelf geen betaald parkeren hebben. Elke gemeente heeft immers inwoners die met hun GPK in een andere gemeente willen parkeren. Het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid om te zorgen dat iedereen zonder gedoe op pad kan. In heel Nederland!

Wil je meer weten of aansluiten bij dit initiatief?
> Kijk voor meer informatie op id.amsterdam.nl/zonder-gedoe-op-pad
> Of neem contact op met Mike Alders: mike.alders@amsterdam.nl.

> Tekst:Mike Alders, Team Lead ‘Vooruit Inparkeren’ gemeente Amsterdam