Off-street parkeren zonder slagbomen

Met de ervaring van EasyPark in diverse landen sprak André Wielaard op het Vexpan Nationaal Parkeercongres 2024 over parkeren zonder slagboom. In de discussie bleek nog een sterke beperking vanuit de regionale en nationale regelgeving in Nederland om deze comfortabele wijze van parkeren voor de gebruikers in te voeren.

Van de redactie Vexpansie  | Peter Martens, redactielid 

In de Scandinavische landen wordt slagboomloos parkeren al jarenlang toegepast op terreinen en in parkeergarages. Het was gebruikelijk dat er in de garages parkeerautomaten stonden, waar klanten een kaartje konden kopen. Vervolgens werd er (ook door private exploitanten) gecontroleerd en zo nodig een naheffing uitgeschreven, voor de private exploitanten in de vorm van een factuur. Daardoor waren geen slagbomen bij de in- en uitrit nodig en ontstond daar geen oponthoud.

Met de nieuwe technologie van kentekenherkenning bij in- en uitrijden met ANPR-technologie en automatisch betalen via een digitale rekening, is dit concept nog aantrekkelijker geworden. Dit is omdat de parkeerautomaten in de garage niet meer nodig waren en klanten geen kaartje meer hoeven te trekken. In Noorwegen en Zweden is slagboomloos parkeren met ANPR bij garages en terreinen inmiddels de standaard geworden, vooral bij locaties met hoge doorstroming. In die landen wordt zowel bij straatparkeren als bij off-street parking 25% BTW geheven, zodat beide door private partijen afgehandeld kunnen worden. Die private parkeerexploitanten hebben ook toegang tot de kentekenregisters om niet-betalers af te kunnen handelen.

Situatie in Nederland
Maar voor de invoering van dit concept in Nederland zijn er nog de nodige drempels te overwinnen. Belangrijk is daarbij het onderscheid in diverse typen off-street parkeren:

1. Terreinen zonder slagbomen met handhaving
2. Terreinen met slagbomen
3. Garages met slagbomen

Op terreinen zonder slagbomen moeten de klanten een kaartje bij een parkeerautomaat halen, dan wel, al of niet automatisch (eventueel via een kentekencamera aan de inrit) een parkeerhandeling starten op een digitale rekening op kenteken, net als bij straatparkeren. Daar mag de handhaving ook door een private partij worden uitgevoerd (eventueel met scanauto) maar de afwikkeling van nabetalingen moet door de overheid worden uitgevoerd, omdat private partijen geen toegang hebben tot het kentekenregister om de eigenaar te achterhalen. Indien geen parkeerkosten zijn betaald legt de gemeente een boete op. Dit valt onder het algemeen regime van straatparkeren en over de betaalde parkeerkosten en boetes wordt geen BTW geheven.

Terreinen met slagbomen en parkeergarages worden gezien als niet-openbaar terrein, waar ook private exploitatie mogelijk is. De betalingen worden gecontroleerd bij uitrijden. Hetzij op basis van een kaartje van de betaalautomaat, hetzij op basis van in- en uitrijtijd met ANPR op basis van kenteken en voorafgaande activatie met betaalmandaat. Er is dus geen toegang tot het kentekenregister nodig voor de afhandeling van de betalingen. Over de betaalde bedragen moet de exploitant 21% BTW afdragen, ook als de exploitant een “gemeentelijk parkeerbedrijf” is.

Mogelijkheden met nieuwe technologie
De nieuwe ANPR-technologie maakt parkeren zonder slagboom mogelijk, waarbij het starten en afsluiten van de parkeerhandeling op kenteken (en het te betalen parkeergeld) automatisch verloopt met camera’s bij en in- en uitrit. Deze techniek wordt in veel garages en terreinen met slagboom al toegepast, waarbij de slagboom aan de uitrit na verificatie van de betaling automatisch opent. Dit geeft een sterke verbetering van het gastvrijheidsgevoel van de bezoeker. Zonder slagbomen is er geen filevorming meer bij betaalautomaten of slagbomen en in geval van calamiteiten kan ontruiming sneller en veiliger plaatsvinden.

Voor de exploitant zijn er de volgende voordelen:
1. Minder kosten voor installatie en onderhoud van de slagbomen
2. Minder kans op storingen bij het in- en uitrijden
3. De klant betaalt de totale parkeertijd tot uitrijden, in plaats van tot de voetgangerstoegang bij de betaalautomaat, waarbij het uitrijproces niet meer betaald wordt.

Op basis van ervaringen in de Scandinavische landen compenseren de besparingen van rond 10-30% ruimschoots het eventuele omzetverlies van niet-betalers, die meestal op basis van kentekens toch wel achterhaald kunnen worden.

Voorbeelden Denemarken en Zweden 

Aanpassingen wet- en regelgeving noodzakelijk
Voor implementatie van deze reeds bestaande technologie in Nederland zijn nog een aantal aanpassingen in wet- en regelgeving noodzakelijk:

1. Bij camerahandhaving wordt juridisch onderscheid gemaakt tussen stilstaande (geparkeerde) auto’s en rijdende auto’s die deelnemen aan de verkeer. Met fiscale handhaving kan de gemeente geparkeerde auto’s controleren en naheffingen opleggen. Auto’s die actief aan het verkeer deelnemen waarbij een overtreding wordt vastgesteld door een vaste camera (bv snelheid, rood licht, etc) worden door de rijksoverheid via het CJIB afgehandeld. Daaronder vallen feitelijk ook de camera’s bij de in- en uitrit van een parkeervoorziening. Dit zou door de lokale overheid of een private exploitant afgehandeld moeten kunnen worden.

2. Bij parkeren achter de slagboom wordt 21% BTW geheven, terwijl op terreinen zonder slagboom het straatparkeer-regime zonder BTW van toepassing is (wordt nu gezien als gemeentelijke heffing). Om private exploitatie van slagboomloos parkeren “achter de camera” mogelijk te maken, zal een uniform beleid gehanteerd moeten worden. Een suggestie is om 9% BTW voor zowel off-street als voor straatparkeren in te voeren.

3. Voor afhandeling van niet-betalers via de ANPR-informatie zou de SODA aanpak (Service Organisatie Directe Aansprakelijkheid) gebruikt kunnen worden. Deze aanpak wordt onder andere toegepast bij het wegrijden van een tankstation zonder te betalen. Op basis van kentekenherkenning en registratie van de pomp over het te betalen bedrag, kan de “benzinedief” zonder tussenkomst van justitie tot betaling worden bewogen.

Voorstel samenwerking voor aanpassing wet- en regelgeving
In de aanvullende discussie wordt geopperd om vanuit Vexpan een samenwerking met partijen als SHPV, CROW en GNMI op te starten om tot een gezamenlijk voorstel te komen om de wet- en regelgeving zodanig aan te passen, dat slagboomloos parkeren door gemeenten en ook door private partijen kan worden gefaciliteerd.

Meer informatie
> EasyPark, premium partner Vexpan
> Download presentatie André Wielaard op Vexpan Nationaal Parkeercongres 2024