Innovatie: Flexibele parkeermachtiging voor deelauto’s

Gemeenten geven onafhankelijk van elkaar parkeervergunningen af aan aanbieders van deelauto’s. Hiermee stimuleren ze weliswaar het gebruik van deelauto’s, maar deze aanpak leidt tot veel werk voor gemeenten en aanbieders en sluit steeds minder goed aan op de wensen van de deel autogebruikers. SHPV is daarom samen met 8 gemeenten en 4 aanbieders van deelauto’s een proef gestart voor de flexibele parkeermachtiging voor deelauto’s.

[Dit artikel verscheen eerder in Vexpansie 2021-4. | Tekst Wilco van de Vosse en Dirk Jan de Haan]

Het is een begrijpelijke maar lastige tegenstelling. Aan de ene kant zijn er de gemeenten. Zij hebben een opgave en ambitie voor een leefbare en duurzame openbare ruimte. Beleid gericht op het stimuleren van deelmobiliteit is daar een onderdeel van. Dat beleid wordt lokaal ingevuld; gericht op de lokale situatie en gebruikers. Aan de andere kant zijn er de aanbieders van deelauto’s. Zij hebben de lokale parkeervergunningen nodig, maar hebben vooral een belang bij landelijke aanpak en uniformiteit. Zij bieden immers een landelijke dienst aan gebruikers, zoveel mogelijk onafhankelijk van de stad. Daarmee hebben ze een andere visie en klantbenadering dan veel gemeenten. Per saldo heeft de eindgebruiker (als burger van een stad en als klant van de aanbieder) hiervan het meeste last. Die ervaart de verschillen wanneer hij of zij met een deelauto reist.

Gemeenten en aanbieders hebben elkaar evenwel hard nodig om dezelfde klant of burger goed te bedienen. Beiden willen immers het gebruik van de deelauto als alternatief voor een privéauto stimuleren.

Hoe gaat het nu?
Een gemeente verkoopt tegen een aantrekkelijk tarief een parkeervergunning per kenteken aan een aanbieder van deelauto’s. Die vergunning geeft het recht om de auto met dat kenteken te parkeren in een bepaalde zone of in een stad. Een gemeente maximeert het aantal deelauto’s met zo’n vergunning, en verdeelt dat maximumaantal over geïnteresseerde aanbieders. Steeds vaker stelt de vergunning ook eisen aan kenmerken van de auto zoals de uitstoot, hybride of elektrisch.

Met die vergunning bevordert de gemeente het gebruik en creëert gelijktijdig meer grip op aantal en eigenschappen van geparkeerde deelauto’s. Deze manier van werken betekent voor gemeenten echter dat met elke aanbieder apart afspraken gemaakt moeten worden, en dat voor elke deelauto een vergunning moet worden verstrekt én onderhouden. In de praktijk betekent dit niet alleen erg veel onnodig werk maar ook dat er behoorlijke verschillen in voorwaarden en afhandeling tussen gemeenten zijn ontstaan. De deelauto-aanbieder moet daardoor met elke gemeente apart afspraken maken, vergunningen regelen en IT-systemen koppelen. Zodra een deelauto naar een andere gemeente rijdt en daar parkeert moeten mutaties in de vergunningen worden gemaakt. Een proces dat soms telefonisch, soms per email en soms met een API (application programming interface) moet gebeuren. En vaak niet in het weekend…

Ook leidt deze manier van werken niet tot een goede balans tussen de vraag naar en het aanbod van deelauto’s. Met een vergunning op kenteken wordt gestuurd op beheersing van de parkeerdruk. Maar omdat de vergunning op kenteken staat, betekent het ook dat aanbieders niet kunnen inspelen op een situatie wanneer er meer vraag is dan het aantal vergunningen in een gebied. Zodra een auto met zo’n kenteken rijdt, kan op de voor dat kenteken afgegeven vergunning geen andere auto worden geparkeerd.

Beginnen bij de klant
De oplossing begint bij het denken vanuit de klant; de gebruikers van de deelauto. Wat willen we die klant gezamenlijk bieden en welk gedrag willen we bij die klant stimuleren? Daar ligt een sterke basis voor een goede samenwerking tussen partijen. Allemaal willen we immers het gebruik van de deelauto stimuleren en allemaal willen we minder administratief gedoe. Om iedereen rond die klant bij elkaar te krijgen is niet alleen de goede wil van (een aantal) gemeenten en aanbieders nodig, maar ook iemand die de regie voert en het proces en de oplossingen faciliteert.

In SHPV vonden de betrokkenen een goede partij om die regierol op te pakken. SHPV is al jaren de verbinder tussen marktpartijen en gemeenten voor het mobiel parkeren op straat en in garages.

Daar is met afspraken en voorzieningen zoals het Nationaal Parkeer Register (NPR), een zeer vergelijkbaar probleem opgelost. En ook daarbij is de eindgebruiker als klant de winnaar. Die kan immers met de app van de provider naar keuze in iedere gemeente terecht om mobiel voor parkeren te betalen. Ook voor gemeenten en providers werkt het nu veel eenvoudiger dan daarvoor.

Flexibele parkeermachtiging
De flexibele parkeermachtiging gaat uit van hetzelfde principe als bij mobiel betalen voor parkeren. De deelauto-aanbieder meldt digitaal een auto aan bij het NPR zodra er wordt geparkeerd, en af als de auto weer vertrekt. Bij het aanmelden wordt gecheckt of deze auto voldoet aan de eisen die gelden voor het gebied (de doelzone) -bijvoorbeeld of deze elektrisch is- én of er nog ruimte is binnen het maximumaantal dat door de gemeente is bepaald. Daarbij maakt het niet uit welk kenteken de auto die parkeert heeft, zolang de aanbieder de auto maar erkent als deelauto. Rijdt een auto daarna naar een andere gemeente of naar een andere zone binnen een gemeente, dan geldt dezelfde procedure.

Handhaving in een gemeente is direct geregeld. Via het NPR wordt gecheckt of een kenteken is aangemeld, net zoals dat voor particuliere auto’s nu ook het geval is. Alle infrastructuur die in een gemeente aanwezig is voor mobiel parkeren kan daarmee ook worden gebruikt om vast te stellen of een deelauto conform de afspraken staat geparkeerd.

Dit resulteert in veel meer flexibiliteit bij het parkeren van deelauto’s, en dus in meer manieren om klantgericht deelvervoer aan te bieden. Ook zorgt het ervoor dat gemeenten grip hebben en houden op de openbare parkeerruimte maar met veel minder administratief gedoe voor alle partijen. Daarbij kunnen er afspraken worden gemaakt over een doelmatige en rechtmatige afrekening van de met het parkeren gemoeide parkeergelden tussen aanbieder en de betreffende gemeente.

Het resultaat is dat zowel aanbieder van deelauto’s als de geïnteresseerde gemeenten maar vooral de klanten profiteren van een landelijk systeem. Tenminste, als de proef slaagt en de inrichting is voltooid; het is nu alleen nog een concept.

Proef
SHPV heeft de afgelopen maanden samen met het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, RDW, de gemeenten Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Delft, Eindhoven, Nijmegen, Groningen en Enschede en de aanbieders Sixt Share, Amber, MyWheels en ShareNow een proef voorbereid met de Flexibele Parkeermachtiging. Partijen heb- ben begin oktober besloten gezamenlijk deze proef in te richten en uit te voeren.

Bij die inrichting was het eerst zaak om alle betrokken organisaties op een lijn te krijgen en afspraken te maken over specifieke zaken die hierbij van belang zijn zoals bijvoorbeeld: wat doe je als er 1 deelauto méér dan het maximum afgesproken aantal wil parkeren in een zone. Parallel werd een basis voor de technische infrastructuur uitgewerkt. Alle specifieke wensen en eisen voor de proef zijn nu in kaart gebracht. Op basis van deze input gaat het projectteam nu aan de slag met het bouwen van de software en het juridisch kader zodat in het begin van het volgend jaar daadwerkelijk op deze manier geparkeerd gaat worden.

Het is mooi om te zien hoe alle betrokkenen zich achter dit onderwerp en de oplossing hebben geschaard. Een goed voorbeeld van samenwerking tussen publieke en private organisaties.

Tekst: Wilco van de Vosse, Account- en Projectmanagement SHPV en Dirk Jan de Haan, Projectmanager SHPV