Gemeentelijk parkeren achter de slagboom

Mag een gemeente zelf bepalen wat de parkeerkosten zijn bij een met een slagboom afsluitbare parkeergarage, die zij zelf beheert? Die vraag was aan de orde in de gemeente Veenendaal.

[Dit artikel verscheen eerder in Vexpansie 2021-1. | Tekst: Mr. W.A.L.D.I. van Slagmaat]

Dat de gemeente het recht heeft om geld te vragen per tijdseenheid voor het mogen parkeren van motorvoertuigen op de openbare weg binnen de gemeentegrenzen is bekend. Voor straatparkeren wordt een gemeentelijke belasting opgelegd en met borden en parkeermeters wordt duidelijk gemaakt dat er sprake is van betaald parkeren, in welke zone men zit en waar kan worden betaald.

Bij een geconstateerde overtreding volgt een zogenaamde gemeentelijke naheffingsaanslag, vermeerderd met administratiekosten, die wordt toegestuurd aan de kentekenhouder.
De hoogte van de parkeerbelasting wordt door de gemeenteraad vastgesteld en gepubliceerd. Maar mag een gemeente ook zelf bepalen wat de parkeerkosten zijn bij een met slagboom afsluitbare parkeergarage, die zij zelf beheert? Die vraag was aan de orde in de gemeente Veenendaal.

Q-Park
Q-Park exploiteert in Veenendaal twee parkeergarages en zag met lede ogen aan dat de gemeente Veenendaal haar eigen parkeerterreinen en parkeergarages, voorzien van een slagboom, regelmatig goedkoop en tegen een zeer laag tarief openstelde voor winkelend publiek. Q-Park vond dat hier sprake was van oneerlijke concurrentie omdat de gemeente niet alle exploitatiekosten van haar parkeergarages doorbelast had in het parkeertarief. Dat kon de gemeente alleen maar doen en volhouden door de verliezen af te dekken met belastinggeld.

Er werd een zaak aanhangig gemaakt bij de Autoriteit Consument en Markt (ACM). De mededingingsautoriteit oordeelde dat de gemeente Veenendaal zich niet hield aan de regels door niet alle kosten door te berekenen voor parkeergarages en parkeerterreinen. Vanwege de oneerlijke concurrentie vroeg de ACM aan de gemeente om de tarieven aan te passen.
De gemeente Veenendaal was het hier niet mee eens en ging in beroep bij College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb). In beroep stelde de gemeente zich op het standpunt dat het was toegestaan om niet alle kosten door te berekenen, omdat ze geen onderscheid maakte tussen straatparkeren en ‘slagboomparkeren’ en zij een parkeerbeleid voert waarin straatparkeren en slagboomparkeren beiden een plaats hebben. Daarom vond Veenendaal dat het de kosten en baten van ‘vergunningparkeren’ en parkeren op straat mee mocht nemen bij de kostendoorberekening in haar parkeertarieven. Het CBb merkt echter op dat artikel 225 Gemeentewet alleen was gebruikt voor straatparkeren. Dit wetsartikel geeft gemeenten de exclusieve bevoegdheid om plekken aan te wijzen waar zij parkeerbelasting heft, om op die manier parkeren te reguleren in het kader van haar publieke taak.

Economische activiteit
In lijn met de ACM vond ook het CBb dat parkeren op gemeentelijke parkeerterreinen en in gemeentelijke parkeergarages, die zijn afgesloten met een slagboom, een economische activiteit is omdat parkeerterreinen en -garages ook door bedrijven kunnen worden geëxploiteerd en het beheer ervan niet in het kader van de uitoefening van openbaar gezag geschiedt.
Dat betekent dat lokale overheden die eigen parkeergarages of -terreinen exploiteren, alle kosten hiervoor moeten doorberekenen. Het is gemeenten dus niet toegestaan om een laag parkeertarief te vragen en de verliezen te dekken met belastinggeld. Dat is immers oneerlijke concurrentie.
De uitspraak van CBb maakt ook duidelijk dat de gemeente de kosten en baten voor parkeren op straat buiten beschouwing moet laten bij het vaststellen van de tarieven. Anders zou zij haar economische activiteiten financieren met publieke middelen. Dit verstoort het gelijke speelveld met het bedrijfsleven. De Markt & Overheid-regels beogen dat te voorkomen.
Tenslotte kwam in de uitspraak ook aan de orde welke kosten doorberekend moeten worden en welke baten buiten beschouwing gelaten moeten worden. De gemeente moet een marktconforme prijs aan de slagboom vragen, waarin alle kosten zijn opgenomen.
Op zichzelf is deze uitspraak logisch en in lijn met eerdere uitspraken van de ACM die betrekking hadden op overheidsdiensten die concurrerend werden beschouwd. Het beveiligen van een bedrijfsterrein door stadswachten, het onderhouden van particulier groen door de gemeentelijke plantsoenendienst of het verhuren van de gemeentelijke sportzaal voor feesten en partijen schuurt immers snel aan tegen de vrije mededinging en wordt al gauw beschouwd als een vorm van oneerlijke concurrentie.
Dat de gemeente Veenendaal dat niet zelf heeft aangevoeld, geeft te denken.

Vindplaats: ECLI:NL:CBB:2020:923

> Tekst: Mr. W.A.L.D.I. van Slagmaat, advocaat Van Slagmaat Advocatuur